Kế hoạch bài dạy Vật lí Lớp 9 - Tuần 20 - Năm học 2023-2024 - Đinh Thị Đông

 Tuần 20 Bài 35: CÁC TÁC DỤNG CỦA DÒNG ĐIỆN XOAY NS: 18/01/24
 Tiết 39 CHIỀU – ĐO CƯỜNG ĐỘ VÀ HIỆU ĐIỆN THẾ XOAY NG:22/01/24
 CHIỀU
I – MỤC TIÊU:
 1.Kiến thức:- Nêu được các tác dụng của dòng điện xoay chiều.
 -Nhận biết được ampe kế và vôn kế dùng cho dòng điện một chiều và xoay chiều qua 
các kí hiệu ghi trên dụng cụ.
 -Nêu được các số chỉ của ampe kế và vôn kế xoay chiều cho biết giá trị hiệu dụng của 
cường độ dòng điện và của điện áp xoay chiều
 2.Kĩ năng: Phát hiện dòng điện là dòng điện xoay chiều hay dòng điện một chiều dựa trên tác dụng 
từ của chúng.
 3.Thái độ, tình cảm: Trung thực, cẩn thận, ghi nhớ sử dụng điện an toàn. Hợp tác trong hoạt động 
nhóm.
II – CHUẨN BỊ :
 * Cả lớp :1 ampekế xoay chiều, 1 vôn kế xoay chiều,1 bút thử điện; một bóng đèn 3V có đui; 
1 công tắc, 8 sợi dây nối; 1 máy chỉnh lưu hạ thế xoay chiều 6V – 12V , 1 chiều 6V – 12V.
 * Mỗi nhóm : 1 nam châm điện; 1 nam châm vĩnh cửu đủ nặng (200g).
 1 máy chỉnh lưu hạ thế xoay chiều 6V – 12V , 1 chiều 6V – 12V.
III – CHUỖI CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC
 HOẠT ĐỘNG GV HOẠT ĐỘNG HS NỘI DUNG
 A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
 1.Chuyển giao nhiệm vụ học tập: 1. Thực hiện nhiệm vụ học 
 -Kiểm tra bài cũ: ( 5ph ) tập
 HS1: Trình bày cấu tạo và hoạt động của - HS lắng nghe câu hỏi của 
 máy phát điện xoay chiều. Nêu sự khác GV
 nhau giữa máy phát điện xoay chiều trong - Trả lời câu hỏi kiểm tra
 công nghiệp và mô hình máy phát điện. 
 HS2: Dòng điện xoay chiều có gì khác so 2. Báo cáo kết quả hoạt 
 với dòng điện một chiều? Dòng điện một động và thảo luận
 chiều có những tác dụng gì? Cá nhân HS trả lời
 Tình huống: Như vậy, dòng điện xoay 
 chiều có thể có tác dụng gì? Đo cường độ 
 và hiệu điện thế của dòng điện xoay chiều 
 như thế nào? 
 2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm 
 vụ học tập:
 - Khuyến khích học sinh trình bày kết 
 quả.
 - Xử lý các tình huống sư phạm nảy sinh 
 một cách hợp lý.
 B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
 Hoạt động 1: Tìm hiểu các tác dụng của dòng điện xoay chiều.(10ph )
 Kiến thức: Nêu được các tác dụng của dòng điện xoay chiều.
 1.Chuyển giao nhiệm vụ học tập: 1. Thực hiện nhiệm vụ học I. Tác dụng của dòng 
 -Làm 3 TN như H.35.1 SGK và Y/C HS tập điện xoay chiều:
 trả lời C1 -Thảo luận nhóm
 -GDBVMT: +Sử dụng D ĐXC để lấy 2. Báo cáo kết quả hoạt Dòng điện xoay 
 nhiệt và lấy ánh sáng có ưu điểm là không động và thảo luận chiều gây ra các tác 
 tạo ra những chất khí gây hiệu ứng nhà -C1:TN1: bóng đèn dây tóc dụng nhiệt, quang và 
 kính, góp phần bảo vệ môi trường. nóng sáng dòng điện có tác từ
 dụng nhiệt 
-Cho các nhóm làm TN như H35.4 Ampe kế và vôn kế một chiều -Đo HĐT và CĐDĐ 
 +Nếu ta đổi chiều dòng điện thì chiều có kí hiệu DC (hay -) hoặc các xoay chiều bằng vônkế 
quay của kim trên dụng cụ đo thay đổi thế chốt nối dây có dấu (+) và dấu và ampekế có kí hiệu 
nào? (-). AC (hay: )
 + Có thể dùng dụng cụ này để đo cường +Kim sẽ quay ngược chiều kim -Kết quả đo không 
độ dòng điện và HĐT của mạch điện xoay đồn hồ thay đổi khi đổi chỗ 
chiều được không? Nếu dùng thì sẽ có -Dự đoán câu hỏi của GV: khi 2 chốt của phích 
hiện tượng gì xảy ra với kim của các dụng dòng điện đổi chiều thì kim của cắm vào ổ lấy điện.
đó? Làm TN kiểm tra dụng cụ đo đổi chiều.Vậy kim -Giá trị đo được gọi 
-Vì sao kim lại đứng yên? sẽ đứng yên, là giá tri hiệu dụng 
-Mắc ampekế và vônkế XC vào mạch - vì lực từ tác dụng vào kim của CĐDĐ xoay 
điện xoay chiều. -Gọi vài HS đọc các giá luân phiên đổi chiều theo sự chiều và HĐT xoay 
trị đo được đổi chốt gọi HS đọc lại đổi chiều của dòng điện. chiều ( gọi tắt là 
chỉ số. Nhưng vì kim có quán tính, cđdđ và HĐT xoay 
-ĐVĐ: Cường độ dòng điện và hiệu điện cho nên không kịp đổi chiều chiều)
thế của dòng điện xoay chiều luôn biến quay nên kim đứng yên. 
đổi. Vậy các dụng cụ đó cho ta biết giá trị -Làm thí nghiệm sử dụng 
nào? vônkế, ampekế xoay chiều đo 
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm HĐT, CĐDĐ xoay chiều.
vụ học tập: -Cường độ dòng điện hiệu 
- Khuyến khích học sinh trình bày kết dụng, hiệu điện thế hiệu dụng. 
quả. Giá trị hiệu dụng không 
- Xử lý các tình huống sư phạm nảy sinh phải là giá trị trung bình mà là 
một cách hợp lý. do hiệu quả tương đương với 
 dòng điện một chiều có cùng 
 giá trị.
 C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG (5ph )
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập: 1. Thực hiện nhiệm vụ học IV. Vận dụng:
 tập C3:Sáng như nhau vì 
-Y/C cá nhân trả lời C3. - Thảo luận C3; C4 giá trị HĐT hiệu 
-Y/C thảo luận C4 theo nhóm. 2. Báo cáo kết quả hoạt dụng của dòng điện 
(nếu không đủ thời gian thì cho về nhà). động và thảo luận xoay chiều tương đư
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm - C4. Có, vì dòng điện xoay ơng với HĐT của 
vụ học tập: chiều vào mạch điện tạo ra từ dòng điện 1 chiều có 
- Khuyến khích học sinh trình bày kết trường biến đổi nên số đường cùng gá trị
quả. sức từ qua tiết diện S của cuộn 
- Xử lý các tình huống sư phạm nảy sinh dây B biến đổi. Vì vậy xuất 
một cách hợp lý. hiện dòng điện cảm ứng trong 
 cuộn dây B.
 D. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG( 7ph )
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập: 1. Thực hiện nhiệm vụ học 
*Củng cố: .(5ph ) tập:
 1.Dòng điện xoay chiều có những tác - HS làm theo yêu cầu của GV
dụng nào? Trong các tác dụng đó tác dụng 2. Báo cáo kết quả hoạt 
nào phụ thuộc vào chiều dòng điện? và động và thảo luận:
phụ thuộc như thế nào?
2.Bằng cách nào phát hiện được dòng 
điện là dòng điện xoay chiều hay dòng 
điện một chiều dựa trên tác dụng từ của 
chúng?
3.Vônkế và ampekế xoay chiều có kí hiệu 
như thế nào? Mắc vào mạch điện như thế 
HĐ1: Phát hiện sự hao phí điện năng vì 1. Thực hiện nhiệm vụ học I. Sự hao phí điện năng 
tỏa nhiệt trên đường dây tải điện, lập tập trên đường dây tải 
công thức tính công suất hao phí Php khi -Thảo luận nhóm điện.
truyền tải một công suất điện P bằng một 2. Báo cáo kết quả hoạt 1.Tính điện năng 
đường dây có điện trở R và đặt vào hai động và thảo luận hao phí trên đường 
đầu đường dây một hiệu điện thế U. -Có dây truyền tải điện
1.Chuyển giao nhiệm vụ học tập: - Khi truyền tải điện năng đi -Để truyền tải 1 công 
-Truyền tải điện bằng đường dây dẫn có xa bằng đường dây dẫn, vì suất P bằng 1 đường 
hao hụt, mất mát gì dọc đường không? dây dẫn có điện trở. Do đó, dây có điện trở R và 
-Vì sao có sự hao phí điện năng trên đường có một phần điện năng đặt vào 2 đầu đường 
dây tải điện? chuyển hóa thành nhiệt năng dây 1 HĐT U
-Y/C HS tự đọc mục 1, trao đổi nhóm tìm và tỏa nhiệt trên đường dây -Công suất của dòng 
công thức liên hệ giữa công suất hao phí và tải điện. điện: P = U.I
P , U, R. -Tự đọc mục 1, thảo luận →I = P/U
-Gọi đại diện nhóm lên trình bày lập luận nhóm tìm công thức tính -Công suất hao phí do 
để tìm công thức tính P hp. GV hướng dẫn công suất hao phí theo P, U, toả nhiệt trên dây:
thảo luận chung cả lớp đi đến công thức R theo các bước: 2
 2 P
tính Công suất của dòng điện: Php = R.I = R.
 U 2
 R.P 2 P
Php= P=U.I I= (1)
 U 2 U
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ Công suất tỏa nhiệt (hao 
 2
học tập: phí): Php=I .R (2)
- Khuyến khích học sinh trình bày kết quả. Từ(1)và (2) Công suất hao 
- Xử lý các tình huống sư phạm nảy sinh R.P 2
 phí do tỏa nhiệt: Php= 
một cách hợp lý. U 2
Hoạt động 2: Căn cứ vào công thức tính 1. Thực hiện nhiệm vụ học 2. Cách làm giảm hao 
hao phí do tỏa nhiệt, đề xuất các biện tập phí.
pháp giảm công suất hao phí và lựa chọn -Thảo luận nhóm P 2
cách nào có lợi nhất. Từ: Php= R. có 
 U 2
1.Chuyển giao nhiệm vụ học tập: 2. Báo cáo kết quả hoạt 
 2 cách:
-Y/S các nhóm trao đổi tìm câu trả lời cho động và thảo luận
 a.Giảm R → tăng S: 
các câu C1, C2, C3. C1: có hai cách làm giảm hao 
 tốn kém rất nhiều vật 
-Câu C2, nếu HS chưa nêu được các cách phí là giảm R hoặc tăng U.
 liệu
giảm điện trở, GV có thể gợi ý HS dựa vào l
 C2: Biết R= , chất làm b.Tăng U: chế tạo 
 l
công thức tính R= . S máy biến thế
 S dây đã chọn trước, chiều dài 3.Kết luận:
-Nếu làm dây dẫn điện bằng chất có nhỏ dây dẫn không đổi, vậy tăng -Để giảm hao phí 
như Bạc 1,6.10 8 m thì rất đắc tiền S(dùng dây có tiết diện lớn điện năng do toả 
 B m lớn cột điện phải lớn
không có nền kinh tế nào chịu nổi. nhiệt trên đường dây 
 không kinh tế.
Trong hai cách giảm hao phí trên đường tải điện thì tốt nhất là 
 C3: tăng U, P giảm nhiều 
dây, cách nào có lợi hơn? hp tăng HĐT đặt vào 2 
 1 đầu đường dây.
(thông báo thêm) Máy tăng HĐT chính là (Php : ) dùng máy 
máy biến thế, có cấu tạo rất đơn giản, ta xét U 2 -Công suất hao phí do 
ở bài sau. biến thế. toả nhiệt trên đường 
*GDBVMT: Truyền tải điện năng đi xa Kết luận: Muốn giảm hao dây tải điện tỉ lệ 
bằng hệ thống các đường dây cao áp để phí trên đường dây tải điện nghịch với bình phươ
giảm hao phí điện năng và truyền đi được 1 cách đơn giản nhất là tăng ng HĐT đặt vào 2 đầu 
lượng điện năng lớn nhưng việc có quá hiệu điện thế. đường dây
nhiều đường dây cao áp cũng làm phá vỡ 
cảnh quang môi trường, cản trở giao thông 
và gây nguy hiểm cho người khi chạm phải 
đường dây điện. Vậy đưa các đường dây