Kế hoạch bài dạy Ngữ văn Lớp 9 - Tuần 29 - Năm học 2023-2024 - Huỳnh Thị Vân

 Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
Tuần: 29
Tiết: 141
Ngày soạn: 31/03/2024
Ngày dạy: 01/04/2024
 LUYỆN NÓI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT ĐOẠN THƠ, BÀI THƠ
A. Mục tiêu cần đạt
1. Kiến thức
- Giúp học sinh biết cách trình bày một vấn đề nghị luận trước tập thể lớp một cách mạch lạc, 
hấp dẫn những cảm nhận, đánh giá của mình về một đoạn thơ, bài thơ.
- Luyện tập cách lập ý, lập dàn bài và cách dẫn dắt vấn đề khi nghị luận về một đoạn thơ, bài 
thơ.
Đối với em Ân
Nắm được cách trình bày một vấn đề nghị luận trước tập thể lớp
2. Kĩ năng
- Rèn kĩ năng nói trước tập thể về văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ. Rèn kĩ năng lập dàn 
ý và nói theo dàn ý.
3.Thái độ
- Học sinh có ý thực tự giác tập nói trong tổ, nhóm và trước lớp.
Đối với em Ân
Rèn luyện sự tự tin khi trình bày trước đám đông, ý thức tự giác trong học tập
B. Chuẩn bị:
- Giáo viên: Phân công các tổ làm đàn ý đề cương.
- Học sinh: Chuẩn bị dàn ý đề cương nói.
C .Tổ chức các hoạt động 
* Hoạt đông 1. Kiểm tra bài cũ: ( 6’)
?Trình bày cách tìm ý, lập dàn ý của bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ?
GV kiểm tra phần chuẩn bị bài của học sinh.
* Hoạt động 2: Giới thiệu bài: ( 1’)
Giáo viên giới thiệu nội dung yêu cầu của tiết luyện nói.
* Hoạt động 3: Bài mới: ( 37’)
 Hoạt động 
 Hoạt động của giáo viên Nội dung cần đạt
 của H/S
 GV ghi các đề bài lên -Đọc các đề I. Đề bài: Suy nghĩ về bài thơ Bếp lửa của 
 bảng bài Bằng Việt
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 - Cho học sinh nhóm nhận 
 xét ưu nhược điểm của 
 bạn trong việc trình bày 2.Nói trước lớp
 miệng -Nhóm nhận 
 ? Giáo viên chọn đại diện xét.
 các nhóm lên trình bày 
 trước lớp.
 GV nêu yêu cầu nói:
 -Nói rõ ràng mạch lạc, có 
 giọng điệu, tư thế ngay 
 ngắn, mắt hướng vào 
 người nghe. IV. Nhận xét ưu - nhược điểm.
 GV nhận xét phần trình 
 bày của học sinh về nội 
 dung, cách trình bày.
 Hoạt động 4: Hướng dẫn học ở nhà. ( 1’)
- Luyện tập kĩ năng nói theo dàn ý. 
- Chuẩn bị bài : Bến quê.
5. Rút kinh nghiệm:
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
- GV giao nhiệm vụ học tập: HS thực hiện nhiệm vụ 
+ Sử dụng một số tranh ảnh về học tập:
Nguyễn Minh Châu. -Học sinh trình bày các -Khởi động bằng hình ảnh 
- Nhận diện về nội dung của các tranh ảnh đã chuẩn bị. trực quan, gây hứng thú cho 
bức tranh? -HS nhận xét các bức HS.
Đối với em Ân tranh.
Nhận diện được nội dung của một -HS ghi đề bài. -Định hướng được nội dung, 
bức tranh chủ đề bài học.
- GV theo dõi, gợi ý.
- GV nhận xét, giới thiệu bài mới, 
ghi tên bài học mới.
 HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (25 phút)
- Mục tiêu: Nắm được xuất xứ, phương thức biểu đạt, chủ đề, thể loại của văn bản.
- Năng lực: Thu nhận thông tin, hợp tác cảm thụ, giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo.
 Hoạt động của Hoạt động 
 Nội dung cần đạt
 giáo viên của h/s
Tiết 2. I. Đọc - hiểu văn bản
GV: Khi xây dựng tình huống đó 1. Tình huống truyện - tình huống của 
tác giả đã ngầm thể hiện ý nghĩa nhân vật chính ( Anh Nhĩ )
của chủ đề câu chuyện vậy ý nghĩa 2 Những cảm xúc suy nghĩ của nhân vật 
đó như thế nào chúng ta tìm hiểu. Nhĩ.
GV yêu cầu học sinh đọc phần đầu 
đến bậc gỗ mòn lõm. Hình dung 
cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật 
Nhĩ về cảnh sắc thiên nhiên một 
buổi sáng đầu thu được nhìn từ của 
sổ căn phòng của mình.
? Qua cái nhìn và cảm nhận của Nhĩ -Phát hiện
- một bệnh nhân hiểm nghèo đang - Những chùm hoa bằng lăng...dòng sông 
sống trong những ngày cuối cùng màu đỏ...vòm trời cao hơn...bờ bãi màu 
của cuộc đời mình, em thấy cảnh vàng... 
vật thiên nhiên được tả như thế -> Cảnh vật được tả theo tầm nhìn của 
nào? Cảnh thiên nhiên đó được tả Nhĩ từ gần đến xa, tạo thành không gian 
theo trình tự nào? Trình tự đó có tác có chiều sâu, rộng, từ những bông hoa 
dụng gì ? bằng lăng...con sông hồng, vòm trời... 
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
Quy luật ấy được thể hiện ở câu văn nhau đem đến niềm vui cho nhau khi chưa 
nào? -Đọc quá muộn.
? Ngoài quy luật ấy còn quy luật - Phát hiện, - Nhĩ thu hết sức lực nhô mình ra ngòai... 
nào khác ? nhận xét khoát tay...
 - Phân tích -> Hành động kì quặc, thức tỉnh mọi 
 người hãy sống khẩn trương có ích, đừng 
GV yêu cầu học sinh đọc đoạn cuối la ca, chùng chình, dềnh dàng ở những cái 
truyện Mặt mũi Nhĩ đõ rựng một vòng vèo vô bổ mà chúng ta dễ sa đà, để 
cách khác thường... hết. rứt khỏi nó để hướng tới những giá trị 
? Hành động của Nhĩ ở đoạn văn đích thực, vốn rất giản dị, gần gũi và bền 
được miêu tả như thế nào ? vững.
Đối với em Ân
Tìm được một số chi tiết miêu tả 
hành động của Nhĩ 
? Hành động kì quặc của Nhĩ ở 
đoạn văn có ý nghĩa gì?
GV: Nhân vật Nhĩ trong truyện là 
nhân vật tư tưởng, một loại nhân 
vật nổi lên trong sáng tác của 
NMC giai đoạn 1975. Qua nhân -Thảo luận
vật nhà văn đã gửi gắm vào đó -H/ả bãi bồi, bến sông và khung cảnh 
những quan sát, suy ngẫm về cuộc thiên nhiên, hoa bằng lăng, vòm trời... -> 
đời và con người. Nhưng nhân vật đó là nét đẹp của cuộc sống trong những 
không bị biến thành cái loa phong cái gần gũi bình dị, thân thuộc của quê 
thanh cho tác giả, những chiêm hương.
nghiệm triết lí được chuyển hóa -Hoa bằng lăng cuối mùa, bãi bồi, bãi lớ 
vào đời sống nội tâm của nhân vật bên sông, con lũ đầu nguồn đổ về...-> Sự 
với diễn biến tâm trạng của nhân sống của nhân vật Nhĩ ở những ngày 
vật dưới sự tác động của hoàn cuối cùng.
cảnh được miêu tả rất tinh tế. -Đứa con trai xa vào đám cờ thế để lỡ 
? Trong truyện có nhiều h/ả, chi tiết chuyến đò sang sông -> sự chùng chình, 
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 Hoạt động GV Hoạt động của HS Nội dung, yêu cầu cần đạt
- GV chuyển giao nhiệm HS thực hiện 
vụ học tập nhiệm vụ học tập
- Viết đoạn văn ngắn 4-5 - HS làm việc độc - HS biết viết đoạn văn trình bày cảm nhận 
câu nêu cảm nhận của em lập của em về những nét đẹp trong phong cách 
về những vẻ đẹp bình dị, Hồ Chí Minh theo hướng sau:
quý giá của quê hương. Con người Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài 
- GV theo dõi, hỗ trợ HS - HS trình bày kết hòa, trọn vẹn giữa truyền thống văn hóa dân 
làm bài. quả tộc với tinh hoa văn hóa nhân loại.
 - Lối sống rất dân tộc, rất Việt Nam của 
 Bác gợi cho ta nhớ đến các vị hiền triết 
- GV cho HS trình bày, - Lớp nhận xét, HS trong lịch sử như Nguyễn Trãi ở Côn Sơn 
 với lối sống giản dị, thanh cao.
khen thưởng, tuyên lắng nghe, học hỏi
dương bài viết hay.
 HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG (4 phút )
- Mục tiêu: Giao cho HS những nhiệm vụ nhằm bổ sung kiến thức.
- Năng lực: Giải quyết vấn đề, tự quản bản thân, khoa học, tư duy sáng tạo, quản lí.
 Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung, yêu cầu 
 cần đạt
- GV chuyển giao nhiệm vụ học tập -HS thực hiện nhiệm 
Sưu tầm thơ văn, bài hát về quê hương. vụ HT
 - Thực hiện ở nhà HS thực hiện theo 
 yêu cầu.
4. Hướng dẫn tự học: (3 phút)
- Về nhà tóm tắt truyện, phân tích suy nghĩ tâm trạng của nhân vật Nhĩ.
- Tập phân tích nhân vật và toàn bộ truyện ngắn ( phần trích ) chuẩn bị viết bài làm văn số 7 - 
nghị luận văn học.
- Chuẩn bị bài Chương trình địa phương.
5. Rút kinh nghiệm:
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
những lớp từ ngữ đặc thù cho từng dõi. HS.
vùng địa lí, đó là lớp từ địa phương. -HS nhận xét các bức 
Vậy đặc điểm của chúng như thế nào, tranh.
các sử dụng chúng ra sao tiết học hôm 
nay co cùng các em tìm hiểu. -Định hướng được nội dung, 
- GV theo dõi, gợi ý. -HS ghi đề bài. chủ đề bài học.
- GV nhận xét, giới thiệu bài mới, ghi 
tên bài học mới.
 HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (25 phút)
- Mục tiêu: Hướng dẫn thái độ đối với việc sử dụng từ ngữ địa phương trong đời sống cũng 
như nhận xét về cách sử dụng từ ngữ địa phương trong những văn bản phổ biến rộng rãi.
- Năng lực: Thu nhận thông tin, hợp tác cảm thụ, giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo.
 Hoạt động của Hoạt động 
 Nội dung cần đạt
 giáo viên của H/S
 Bài 1: Tìm những từ ngữ địa phương trong 
 các đoạn văn và chuyển những từ ngữ địa 
 phương đó sang từ ngữ toàn dân.
 ? Tìm những từ ngữ địa phương - Học sinh a. Từ địa phương: Thẹo, lặp bặp, ba.
 trong các đoạn văn và chuyển thực hiện. - Từ toàn dân: Sẹo, lắp bắp, bố, cha.
 thành từ ngữ toàn dân trong b. Từ địa phương: Ba, má, kêu, đâm, đũa 
 đoạn văn sau? bếp, người nói, trông, vô.
 Đối với em Ân: - Từ toàn dân: Bố, cha, mẹ, gọi, chờ thành, 
 Tìm được một vài từ ngữ địa đũa xả, nòi trống không vào.
 phương có trong đoạn văn c.Từ địa phương: Na, lui cui, nắp, nhắm, 
 giùm, nói tròng.
 - Từ toàn dân: Bố, cha, lúi húi, nung, cho lá, 
 giúp, nói trống không.
 Bài 2:
 - Học sinh a. Kêu: Từ toàn dân.
 thực hiện - Có thể thay thế bằng nói to.
 ? Đối chiếu các câu sau, cho biết theo nhóm. b. Kêu: Từ địa phương tương đương với từ 
 từ “kêu” ở câu nào là từ địa toàn dân gọi.
 phương, từ “kêu” ở câu nào là từ 
 toàn dân. Hãy dùng cách diễn 
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 của tác giả cũng có những từ lí giải. nơi việc được kì diễn ra. Tuy nhiên tác giả 
 ngữ địa phương? có chủ định không dùng quá nhiều từ ngữ 
 địa phương để gây khó hiểu cho người đọc 
 không phải là người địa phương đó.
 -
4. Hướng dẫn tự học: (3 phút)
- Ôn tập nghị luận về một tác phẩm văn học (Thơ, truyện)
- Chuẩn bị : Rô Bin xơn ngoài đảo hoang.
5. Rút kinh nghiệm:
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
Nhận diện được nội dung của một -HS ghi đề bài. chủ đề bài học.
bức tranh
- GV theo dõi, gợi ý.
- GV nhận xét, giới thiệu bài mới, 
ghi tên bài học mới.
3. Bài mới:
 HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (25 phút)
- Mục tiêu: Nắm được xuất xứ, phương thức biểu đạt, chủ đề, thể loại của văn bản.
- Năng lực: Thu nhận thông tin, hợp tác cảm thụ, giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo.
 Hoạt động của Hoạt động 
 Nội dung cần đạt
 giáo viên của h/s
 GV yêu cầu học sinh đọc chú thích I. Đọc tiếp xúc văn bản
 dấu * sách giáo khoa . - Đọc
 ? Trình bày những hiểu biết của em về - Trình bày 1. Tác giả, tác phẩm
 tác giả Đi-phô? - Đi - phô là nhà văn lớn của Anh, 
 Đối với em Ân ông sống vào cuối thế kỉ XVII và 
 Trình bày một số ý chính về tác giả đầu thế kỉ XVIII. Ông đã từng kinh 
 Đi-phô qua nhiều nghề và đã đặt chân lên 
 nhiều nước châu Âu và châu Phi.
 - Độc lập - Cuốn tiểu thuyết đầu tay và cùng là 
 nổi tiếng nhất của ông là Rô-bin-xơn 
 ? Trình bày những hiểu biết của em về Cru-xô ( 1719 ). Tác phẩm được viết 
 tác phẩm? dưới hình thức tự truyện. Nhân vật 
 Đối với em Ân chính là Rô-bin-xơn tự kể chuyện 
 Trình bày một số ý chính về tác phẩm đời mình, xưng là tôi.
 - Đọc. 2. Đọc - kể
 GV nêu yêu cầu đọc - kể. - Kể 3. Từ khó. ( SGK/128 )
 - Giọng đọc vui vui , hài hước.
 GV đọc, yêu cầu học sinh đọc.
 ? Kể tóm tắt cốt truyện ? - Nghe
 GV yêu cầu học sinh quan sát các chú 
 thích SGK/129 4. Cấu trúc văn bản
 GV giải thích thêm: đạn ghém: đạn - Nhận xét - Đoạn trích được kể theo ngôi thứ 
 dùng cho súng săn, nổ to, sức sát nhất đặt vào nhân vật chính Rô-bin-
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 - Rô-bin -xơn mang trên mình bao 
 ? Em hình dung như thế nào về trang - Lí giải nhiêu thứ lỉnh kỉnh thắt lưng rộng 
 phục của Rô-bin-xơn? bản bằng da dê..lủng lẳng bên mình 
 Đối với em Ân cái cưa, cái rìu...đeo gùi sau lưng...
 Nêu suy nghĩ của bản thân về trang 
 phục của Rô-bin-xơn? -> Các dụng cụ trên giúp Rô-bin xơn 
 ? Qua lời kể và giọng điệu của nhân - Phát hiện duy trì cuộc sống và bảo vệ mình 
 vật về trang phục ta hiểu gì về cuộc trước thú dữ. Chống chọi với thiên 
 sống của anh trong nhiều năm sống nhiên
 ngoài đảo hoang? - Lí giải -> Rô-bin-xơn phải trải qua cuộc 
 ? Điều gì đã khiến cho Rô-bin-xơn sống gian nan vất vả của anh ở ngoài 
 vượt qua được cuộc sống đó? đảo hoang. Anh phải làm rất nhiều 
 để duy trì cuộc sống.
 GV chuyển ý. - Hình dung - Giọng kể hài hước, hóm hỉnh và 
 ? Rô- bin -xơn đã trang bị cho mình không chút than vãn.
 những dụng cụ gì ?
 - Nhận xét -> Rô-bin-xơn là con người có ý chí 
 ? Vì sao Rô-bin -xơn lại trang bị cho phi thường và có tinh thần lạc quan 
 mình nhiều dụng cụ như vậy ? vô bờ bến. Chính điều đó đã giúp 
 anh vượt qua gian nan thử thách.
 ? Toàn bộ các vật dụng Rô-bin-xơn 
 đeo bên mình đã nói gì về cuộc sống - Cảm nhận * Về diện mạo.
 của anh ? - Cắp ria mép to tướng kiểu Hồi 
 ? Rô- bin -xơn đã kể về cuộc sống của giáo...khiến cho mọi người phải 
 mình bằng giọng điệu như thế nào? khiếp sợ.
 ? Giọng kể đó đã cho người đọc cảm 
 nhận được gì trong tâm hồn của Rô- - Phát hiện - Diện mạo kì quái khác thường.
 bin-xơn?
 - Hình dung -> Rô -bin -xơn phải là người rất lạc 
 GV khái quát chuyển ý. quan và vui tính mới có thể tự phác 
 ? Hình dáng diện mạo của Rô-bin-xơn - Cảm nhận họa diện mạo của mình như vật.
 được chính anh tả lại như thế nào?
 ? Em hình dung như thế nào diện mạo 
 của Rô-bin-xơn? - Cảm nhận - Rô-bin-xơn có cuộc sống cách biệt 
 ? Chân dung của bản thân được miêu với loài người, cuộc sống gian nan 
 tả qua giọng điệu hài hước cho thấy vất vả, nhưng anh vẫn lạc quan yêu 
GV Huỳnh Thị Vân Trang