Kế hoạch bài dạy Ngữ văn Lớp 9 - Tuần 26 - Năm học 2023-2024 - Huỳnh Thị Vân

 Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
Tuần: 26 
Tiết: 126,127
Ngày soạn: 09/03/2024
Ngày dạy: 11/03/2024
 KIỂM TRA GIỮA HK2
 (Đề bài cụ thể)
Tuần: 26 
Tiết: 128
Ngày soạn: 10/03/2024
Ngày dạy: 13/03/2024
 CÁCH LÀM BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT ĐOẠN THƠ BÀI THƠ
A. Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức:
- Học sinh biết cách làm bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ cho đúng với các yêu cầu 
đã học ở tiết trước.
Đối với HS Ân:
-Nắm được cách làm bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
2. Kĩ năng:
- Rèn luyện kĩ năng thực hiện các bước khi làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ, cách tổ 
chức, triển khai các luận điểm.
Đối với HS Ân:
- Rèn luyện kĩ năng thực hiện các bước khi làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
3. Năng lực:
- Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác.
4. Phẩm chất:
- Học sinh luôn có ý thức vận dụng lý thuyết làm bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ.
Đối với HS Ân:
- Có ý thức vận dụng lý thuyết làm bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
II. Chuẩn bị:
- Giáo viên: Chuẩn bị bảng phụ.
- Học sinh: Chuẩn bị bài theo yêu cầu của giáo viên.
III. Phương pháp và kĩ thuật dạy học: 
- Phân tích, thảo luận nhóm, nêu vấn đề, đàm thoại, bình giảng
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (25 phút)
- Mục tiêu: Học sinh biết cách làm bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ cho đúng với 
các yêu cầu đã học ở tiết trước.
- Năng lực: Thu nhận thông tin, giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo.
 Hoạt động của Hoạt động 
 Nội dung cần đạt
 giáo viên của H/S
 GV chép các đề bài bảng phụ I. Đề bài nghị luận về một đoạn thơ, 
 GV đọc các đề bài, h/s đọc lại - Đọc các đề bài thơ
 Đối với em Ân bài. Đề bài sách giáo khoa - trang 79/80
 -Đọc được đề bài - Trao đổi. - Các đề bài có cấu tạo khác nhau.
 ? Các đề bài được cấu tạo như + Có đề bài không kèm theo lệnh cụ thể: 
 thế nào? đề 4, 7.., mà chỉ có yêu cầu ngầm.
 Đối với em Ân + Có đề bài kèm theo mệnh lệnh cụ thể 
 -Nêu được cấu tạo của đề bài như các đề còn lại.
 -Thảo luận - Giống nhau:
 ? So sánh sự giống và khác nhau + Các đề bài đều yêu cầu nghị luận về 
 giữa các đề bài? ( căn cứ vào các một đoạn thơ, bài thơ.
 từ nêu mệnh lệnh) - Khác nhau: 
 +Từ phân tích yêu cầu nghiêng về 
 phương pháp nghị luận.
 +Từ cảm nhận yêu cầu nghị luận trên cơ 
 sở cảm thụ của người viết.
 + Từ suy nghĩ yêu cầu nghị luận nhấn 
 GV: sự khác biệt nhau của các mạnh tới nhận định, đánh giá của người 
 đè bài trên chỉ là sự khác biệt về viết.
 sắc thái còn không phải khác về 
 kiểu bài. - Nhận xét - Đề bài bao giờ cũng nêu lên vấn đề nghị 
 ? Từ các đề bài trên em có nhận luận.
 xét gì về đề bài nghị luận về - Có đề bài kèm theo mệnh lệnh, có đề 
 đoạn thơ, bài thơ ? - Nghe bài không kèm theo mệnh lệnh.
 GV khái quát đề bài nghị luận II. Cách làm bài văn nghị luận về đoạn 
 về đoạn thơ, bài thơ. thơ, bài thơ
 1. Các bước làm bài nghị luận về một 
 đoạn thơ, bài thơ
 - Đọc * Đề bài:
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 GV định hướng học sinh theo - Phân tích tình yêu quê hương.
 dõi vào phần dàn ý trong bài. +Khái quát chung về bài thơ: một tình 
 ? Trình bày mở bài, thân bài, kết yêu tha thiết, trong sáng, đậm chất lí 
 bài? tưởng, lãng mạn.
 + Cảnh ra khơi: vẻ đẹp trẻ trung, giàu sức 
 sống, đầy khí thế vượt trường giang.
 + Cảnh trở về: đông vui, no đủ, bình yên.
 + Nỗi nhớ: h/ả đọng lại vẻ đẹp sức mạnh, 
 mùi nồng mặn của quê hương.
 *.Kết bài.
 - Cả bài thơ là một khúc ca quê hương 
 tươi sáng, ngọt ngào. Nó là sản phầm của 
 một hồn thơ trẻ trung, tha thiết, đầy thơ 
 mộng.
 c. Viết bài
 -Thực hành d. Đọc và sửa chữa bài viết
 2. Cách tổ chức, triển khai luận điểm
 Bài văn: Quê hương trong tình thương 
 - Đọc nỗi nhớ.
 GV yêu cầu học sinh viết thành - Mở bài: Từ đầu đến quê hương là thành 
 các đoạn văn và trình bày. - Độc lập công khởi đầu rực rỡ.
 -> Nhận xét khái quát về quê hương, cảm 
 GV khái quát chuyển ý xúc...
 ? GV yêu cầu học sinh đọc bài - Phần thân bài: Từ nhà thơ đã viết đến 
 văn Quê hương trong tình tâm hồn thành thực của Tế Hanh.
 thương , nỗi nhớ. ->Triển khai luận điểm.
 ? Xác định phần Mở bài, thân - Kết bài: Phần còn lại -> Khái quát giá 
 bài, kết bài ? trị của bài thơ.
 Đối với em Ân - Nhận xét về tình yêu quê hương.
 - Xác định phần Mở bài, thân - Thực hành + Nhà thơ đã viết Quê hương bằng cả tình 
 bài, kết bài ? yêu quê hương tha thiết, trong sáng đầy 
 thơ mộng của mình. Cảnh ra khơi đánh cá 
 của trai làng trong buổi sáng đẹp trời...
 + Tế Hanh như khắc tạc bức tượng đài 
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP (5 phút)
- Mục tiêu: HS khái quát kiến thức, vận dụng kiến thức vào giải bài tập.
- Năng lực: Tiếp nhận, giải quyết vấn đề.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt
GV chuyển giao nhiệm vụ học HS thực hiện nhiệm 
tập vụ học tập
- Yêu cầu thực hiện BT. - Đọc yêu cầu BT HS trả lời đúng theo hướng 
Phân tích khổ thơ đầu của bài - HS suy nghĩ, trả lời dẫn:
Sang thu của Hữu thỉnh. - HS giải bài tập theo 
GV: nhận xét, đánh giá, tuyên hướng dẫn.
dương
4. Hướng dẫn tự học: (3 phút)
- Hoàn thành bài tập luyện tập, viết thành văn.
- Chuẩn bị bài: Mây và sóng.
5. Rút kinh nghiệm:
..
.
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
- Năng lực: Năng lực tiếp nhận, sử dụng công nghệ thông tin, hợp tác.
 Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt
- GV giao nhiệm vụ học tập: HS thực hiện nhiệm vụ 
+ Sử dụng một số tranh ảnh về tác giả học tập:
P.Ta-go và các tác phẩm của ông. -Học sinh trình bày các -Khởi động bằng hình ảnh 
- Nhận diện về nội dung của các bức tranh ảnh đã chuẩn bị. trực quan, gây hứng thú cho 
tranh? -HS nhận xét các bức HS.
- GV nhận xét, giới thiệu bài mới: tranh.
Tình mẫu tử luôn là cảm hứng vô tận 
của các nhà thơ. Chế Lan Viên phát 
triển cảm hứng đó từ h/ả con cò trong 
ca dao, Nguyễn Khoa Điềm lại sáng 
tác Khúc hát ru những em bé lớn trên 
lưng mẹ thì đại thi hào ấn Độ trong 
những năm tháng đau thương mất mát 
ghê gớm của cuộc đời và gia đình đã 
viết tập thơ Si- su (trẻ thơ) in trong 
tập Trăng non là tiếng hát đau buồn 
sâu thẳm nhưng vẫn chứa chan tình 
yêu thương và niềm tin vào trẻ thơ 
vào thế hệ tương lai. Tình cảm đó 
được biểu hiện như thế nào chúng ta 
cùng tìm hiểu bài. -Định hướng được nội dung, 
- GV theo dõi, gợi ý. chủ đề bài học.
- GV ghi tên bài học mới. -HS ghi đề bài.
 HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (25 phút)
- Mục tiêu: Nắm được xuất xứ, phương thức biểu đạt, chủ đề, thể loại của văn bản.
- Năng lực: Thu nhận thông tin, hợp tác cảm thụ, giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo.
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 -Phát hiện - Chuyện những người sống trên sóng rủ 
 ? Trong hai lượt thoại đó em bé em đi chơi. Tiếp đến nhảy múa lướt qua.
 đã nói với mẹ những gì? Giới -Thuật lại lời rủ rê.
 hạn của từng lượt thoại đó? -Thuật lại lời từ chối và lí do từ chối.
 -Phát hiện -Nêu lên trò chơi do em bé sáng tạo ra.
 ? Trừ cụm từ mẹ ơi ở đầu bài 
 thơ, trình tự tường thuật của hai II. Đọc - Hiểu văn bản
 câu chuyện có điểm gì giống 1. Những lời mời gọi rủ rê
 nhau?
 GV định hướng cách đọc - hiểu 
 bài thơ. - Đọc Bọn tớ chơi từ khi thức dậy..., bọn tớ ca hát 
 GV yêu cầu học sinh đọc lại từ sáng sớm...
 toàn bộ bài thơ. - Phát hiện, 
 ? Những người sống trên mây và phân tích.
 những người sống trong sóng - Những lời mời gọi, rủ rê hấp dẫn
 mời gọi, rủ rê em bé như thế 
 nào? - Cảm nhận - Những người sống trên mây và trong sóng 
 Đối với em Ân đều là trẻ em nên lời mời gọi càng hấp dẫn, 
 -Xác định được những lời mời - Hình dung lôi cuốn em bé.
 gọi rủ rê
 ? Em có cảm nhận gì về những 
 lời mời gọi trên?
 ? Qua hai lời mời gọi của những -Nghe
 người sống trên mây và trong 
 sóng ta thấy có điểm gì giống 
 với em bé?
 GV: đứa trẻ nào mà chẳng ham 2. Phản ứng của em bé trước những lời 
 chơi dưới những đêm trăng mời gọi
 sáng, được ca hát ngao du là sở - Hỏi lại:
 thích của trẻ thơ do vậy những - Lần thứ nhất: em hỏi làm thế nào để lên 
 lời mời gọi đó rất hấp dẫn với - Phát hiện đó được. 
 bất kì em bé nào. - Lần thứ hai: làm thế nào mình ra đó được.
 GV chuyển ý. - Em bé xiêu lòng trước những lời mời gọi 
 rủ rê hấp dẫn, để được vui chơi, ca hát, 
 ? Trước lời mời gọi đó em bé đã ngao du cho thỏa thích.
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 bé đã nói với mẹ sáng kiến gì - Đọc mây, biển bờ như vậy tác giả đã nâng tình 
 của mình? - Phân tích mẫu tử lên tầm cỡ vũ trụ, tình mẫu tử có ở 
 ? Sáng kiến của em bé cho ta khắp mọi nơi thiêng liêng bất diệt.
 thấy tình cảm, tư duy của em bé - Em bé thông minh, ngây thơ, đáng yêu, 
 như thế nào? rất tình cảm.
 - Cảm nhận
 ? Hình ảnh hai mẹ con chơi đùa 
 gợi cho người đọc cảm nhận gì? - Nghe
 GV đọc hai cầu thơ cuối.
 ? Phân tích ý nghĩa của hai câu 
 thơ?
 ? Qua hai cầu chuyện của em bé - Thảo luận - Ngoài ý nghĩa tình mẹ con bền chặt đẹp 
 ta cảm nhận được em bé là đứa đẽ, thiêng liêng, sâu lắng. Bài thơ gợi cho 
 trẻ như thế nào? ta những điều suy ngầm
 Đối với em Ân + Trong cuộc sống hàng ngày con người 
 - Trình bày cảm nhận về em bé vẫn thường gặp những cám dỗ và quyến rũ. 
 GV: Em bé nào cũng vậy vừa Nếu không có những điểm tựa vững chắc 
 muốn có trò chơi lại vừa muốn thì dễ sa vào những cám dỗ đó. Và, một 
 có mẹ. Nói được điều tâm lí đó trong những chỗ dựa vững chắc của mỗi 
 quả là nhà thơ Ta-go rất yêu con người là tình mẫu tử.
 mến trẻ nhỏ và ông hiểu rõ về + Hạnh phúc thực sự đối với mỗi con người 
 tâm lí của trẻ nhỏ và ông đã diễn có ở ngay trên trần thế và do chính con 
 đạt điều đó qua những h/ả thiên người tạo dựng chứ không phải là điều gì 
 nhiên sinh động gần gũi và thơ xa xôi, huyền bí và không phải do người 
 mộng. khác ban tặng.
 III. Tổng kết
 ? Ngoài ý nghĩa ca ngợi tình mẹ -Khái quát -Hình ảnh thiên nhiên mang ý nghĩa tượng 
 con, bài thơ còn có thể gợi cho trưng, những tưởng tượng bay bổng kì 
 ta suy ngẫm thêm điều gì nữa ? diệu, phóng khoáng...bố cục cân phân đối 
 ? Bài thơ thành công bởi những - Cảm nhận xứng nhưng không trùng lặp...
 nét nghệ thuật đặc sắc nào? - Bài thơ ca ngợi tình mẹ con thiêng liêng, 
 - Đọc kì diệu, bất tử...
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
- GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - HS thực hiện 
Sưu tầm thơ văn, bài hát viết về tình mẫu nhiệm vụ HT
tử. - Thực hiện ở nhà
4. Hướng dẫn tự học: (3 phút)
- Về nhà học thuộc lòng bài thơ.
- Tập phân tích bài thơ hoặc khổ thơ em cho là hay nhất.
- Chuẩn bị bài: Nghĩa tường mình và hàm ý.
5. Rút kinh nghiệm:
.
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
-Trả lời: 
+ Câu có hàm ý: Có gì đâu mà sang trọng! Chúng tôi cần phải bán các thứ này đi để...
+ Hàm ý: Chúng tôi không thể cho các vị được. Nghĩa là từ chối.
3. Bài mới:
 HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (5 phút)
- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS.
- Năng lực: Năng lực tiếp nhận, sử dụng công nghệ thông tin, hợp tác.
 Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt
- GV giao nhiệm vụ học tập: HS thực hiện nhiệm vụ học 
Hàm ý là phần không thể hiện trực tiếp tập:
bằng từ ngữ. Cho nên hàm ý phải được -Học sinh chú ý lắng nghe. -Định hướng được nội 
người nghe giải đoán. Vậy khi sử dụng dung, chủ đề bài học.
hàm ý chúng ta cần chú ý đến những 
điều kiện nào để người giao tiếp hiểu 
được hàm ý. Chúng ta cùng tìm hiểu 
bài học.
- GV theo dõi, gợi ý. -HS ghi đề bài.
- GV nhận xét, giới thiệu bài mới, ghi 
tên bài học mới.
 HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (25 phút)
- Mục tiêu: Nắm biết hai điều kiện sử dụng hàm ý.
- Năng lực: Thu nhận thông tin, giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo.
 Hoạt động của Hoạt động 
 Nội dung cần đạt
 giáo viên của H/S
 I. Điều kiện sử dụng hàm ý
 GV yêu cầu học sinh đọc đoạn - Đọc bài tập. 1. Bài tập: Đoạn trích Tắt đèn, Ngô Tất 
 trích. -Độc lập Tố
 ? Xác định những câu in đậm. - Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa 
 Đối với em Ân thôi. (1)
 Xác định được những câu in đậm - Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
 GV định hướng h/s xét từng câu - Trao đổi. (2)
 in đậm.
 ? Nêu hàm ý của câu in đậm thứ - Câu 1: Sau bữa ăn này con không còn 
GV Huỳnh Thị Vân Trang