Kế hoạch bài dạy Ngữ văn Lớp 9 - Tuần 24 - Năm học 2023-2024 - Huỳnh Thị Vân

 Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
Tuần: 24
Tiết: 115,116
Ngày soạn: 25/02/2024
Ngày dạy: 26/02/2024
 CÁCH LÀM BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
 VỀ MỘT TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)
A. Mục tiêu cần đạt:
Học xong bài này học sinh cần nắm được:
1. Kiến thức:
- Học sinh biết cách làm bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) cho đúng với 
các yêu cầu đã học ở tiết trước.
Đối với HS Ân:
- Nắm được cách làm bài văn nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích
2. Kĩ năng:
- Rèn luyện kĩ năng thực hiện các bước khi làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn 
trích) cách tổ chức, triển khai các luận điểm.
 3. Thái độ:
- Học sinh luôn có ý thức vận dụng lý thuyết làm bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc 
đoạn trích).
II. Chuẩn bị:
- Giáo viên: Chuẩn bị bảng phụ.
- Học sinh: Chuẩn bị bài theo yêu cầu của giáo viên.
III. Phương pháp và kĩ thuật dạy học: 
- Phân tích, thảo luận nhóm, nêu vấn đề, đàm thoại, bình giảng
IV. Tiến trình bài học:
1. Ổn định lớp: Ổn định lớp, điểm danh. 
2. Kiểm tra bài cũ: ? Thế nào là nghị luận về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích? Bài văn nghị 
luận về tác phẩm truyện hoặc đọan trích có nội dung, hình thức như thế nào?
3. Bài mới:
 HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (5 phút)
- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS.
- Năng lực: Năng lực tiếp nhận, sử dụng công nghệ thông tin, hợp tác.
 Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt
- GV giao nhiệm vụ học tập: HS thực hiện nhiệm 
Chúng ta đã hiểu được thế nào là vụ học tập:
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 - Có hai dạng đề:
 + Dạng đề mệnh lệnh: thường gặp các từ 
 - Nhận xét suy nghĩ về tác phẩm, nhân vật.
 + Dạng đề mở: nêu cảm nhận của em về 
 tác phẩm...
 - Đối tượng: Có thể là tác phẩm, nhân 
 ? Nêu ý kiến nhận xét về các đề - Phát hiện vật, tư tưởng hay những đổi thay trong 
 bài nghị luận trên? số phận...
 II. Cách làm bài văn nghị luận về tác 
 -Vận dụng phẩm truyện hoặc đoạn truyện
 ? Đối tượng của dạng nghị luận * Đề bài:
 này là gì? Suy nghĩ về nhân vật ông Hai trong 
 Đối với HS Ân: - Trình bày truyện ngắn Làng của Kim Lân.
 - Xác định được đối tượng nghị - 4 bước
 luận + Tìm hiểu đề, tìm ý
 + Lập dàn ý
 GV khái quát dạng đề nghị luận + Viết thành văn
 thường gặp. + Đọc và sửa chữa.
 GV đọc đề, học sinh đọc lại. - Tìm hiểu đề;
 ? Trình bày các bước khi làm bài - Tìm ý.
 văn nghị luận nói chung? - Lập dàn ý.
 1. Tìm hiểu đề
 - Phát hiện - Đề thuộc loại nghị luận về tác phẩm 
 truyện (nhân vật trong truyện)
 - Dạng đề kèm theo mệnh lệnh
 2. Tìm ý
 -Phát hiện - Ông có tình yêu làng tha thiết gắn bó, 
 tình yêu làng đã hòa quyện với tình yếu 
 nước (nét mới trong đời sống tâm hồn 
 ? Đề bài thuộc kiểu đề bài nào? của người nông dân trong cuộc kháng 
 Dạng đề cụ thể? chiến chống Pháp).
 Đối với HS Ân: - Trình bày - Các tình huống bộc lộ tình yêu nước, 
 - Xác định được kiểu đề bài yêu làng.
 - Các chi tiết nghệ thuật: tâm trnạg, lời 
 nói, cử chỉ, hành động chúng tỏ tình yêu 
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 nhóm. 4. Viết bài.
 a. Viết mở bài:
 GV nhận xét sửa sai. -Nêu - Giống: Đều nêu ra được vấn đề nghị 
 GV yêu cầu học sinh viết thành luận: tình yêu làng gắn bó hòa quyện với 
 các đoạn văn và trình bày. tình yêu nước của ông Hai.
 GV y/c học sinh đọc hai mở bài - Khác: 
 trong sách giáo khoa. + Đoạn 1 đi từ khái quát đến cụ thể ( từ 
 ? Nêu điểm giống và khác nhau - Nhận xét nhà văn đến tác phẩm và nhân vật)
 của hai đoạn mở bài? + Đọan 2: nêu trực tiếp những suy nghĩ 
 của người viết.
 - Có hai cách viết mở bài...
 GV nhận xét bổ sung. b.Viết thân bài.
 ? Nhận xét cách viết mở bài - Trao đổi - Mối luận điểm cần có sự phân tích, 
 trong bài văn nghị luận? chứng minh, giải thích cụ thể, chính xác.
 GV yêu cầu h/s viết thân bài: - Giữa các luận điểm đoạn văn cần có sự 
 Lưu ý trong quá trinh triển khai - Thực hành liên kết chuyển ý.
 các luận điểm, luận cứ, cần thể viết c. Viết kết bài.
 hiện sự cảm thụ và ý kiến riêng - Đọc - Kết bài có tính chất tổng hợp.
 của người viết về tác phẩm. - Phân tích 5. Đọc bài viết
 - Khái quát
 GV yêu cầu h/s đọc phần thực - Đọc ghi nhớ * Ghi nhớ: SGK
 hành của bản thân
 ? Muốn làm tốt bài văn nghị 
 luận tác phẩm truyện hoặc đoạn 
 trích chúng ta cần thực hiện qua 
 mấy bước, nội dung yêu cầu của 
 các bước đó?
 GV yêu cầu h/s đọc ghi nhớ.
 HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP (5 phút)
- Mục tiêu: HS khái quát kiến thức, vận dụng kiến thức vào giải bài tập.
- Năng lực: Tiếp nhận, giải quyết vấn đề.
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
Tuần: 24
Tiết: 117
Ngày soạn: 25/02/2024
Ngày dạy: 28/02/2024
 LUYỆN TẬP LÀM BÀI NGHỊ LUẬN
 VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)
A. Mục tiêu cần đạt:
Học xong bài này học sinh cần nắm được:
1. Kiến thức:
- Giúp học sinh củng cố tri thức về yêu cầu, về cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện 
(hoặc đoạn trích) đã học ở các tiết trước.
Đối với HS Ân:
- Nắm được cách làm bài văn nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích
2. Kĩ năng:
- Rèn lu yện kĩ năng tìm ý, lập ý, kĩ năng viết một bài nghị luận về tác phẩm truyện.
(hoặc đoạn trích)
 3. Thái độ:
- Học sinh luôn có ý thức vận dụng lý thuyết làm bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc 
đoạn trích)
Đối với HS Ân:
- Có ý thức vận dụng lí thuyết vào làm bài văn nghị luận
II. Chuẩn bị:
- Giáo viên: Chuẩn bị bảng phụ.
- Học sinh: Chuẩn bị bài theo yêu cầu của giáo viên: Đọc lại truyện ngắn “Chiếc lược ngà” - 
Nguyễn Quang Sáng. Ôn lại các bước làm văn nghị luận về tác phẩm truyện đã học ở tiết trước.
III. Phương pháp và kĩ thuật dạy học: 
- Phân tích, thảo luận nhóm, nêu vấn đề, đàm thoại, bình giảng
IV. Tiến trình dạy học:
1. Ổn định lớp: Ổn định lớp, điểm danh. 
2. Kiểm tra bài cũ: 
? Trình bày những yêu cầu về dàn ý của bài văn nghị luận về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn 
trích)
3. Bài mới:
 HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (5 phút)
- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS.
- Năng lực: Năng lực tiếp nhận, sử dụng công nghệ thông tin, hợp tác.
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 - Xác định được yêu cầu của đề trích.
 bài - Hình thức nghị luận: Nêu cảm nhận 
 Vấn đề, hình thức nghị luận là -Phát hiện của em về đoạn truyện trích.
 gì? b. Tìm ý
 - Hai nhân vật:
 + Bé Thu, Ông Sáu.
 + Bé Thu ương bướng, không chịu nhận 
 - Nhận xét ông Sáu là ba...
 + Ông Sáu đau khổ, buồn bã...
 - Họ đều chịu thiệt thòi mất mát về tình 
 ?Trong đoạn truyện trích có mấy cảm...do chiến tranh, học phải chịu đựng 
 nhân vật tiêu biểu? Các nhân vật - Suy luận hi sinh và nghị lực vươn lên...
 đó có hành động cử chỉ, thái độ - Ông Sáu thương yêu con, ông dồn hết 
 như thế nào? - Phát hiện tình thương yêu đó vào chiếc lược bằng 
 Đối với HS Ân: ngà voi tự tay mình làm..
 - Xác định được các nhân vật - Nghệ thuật xây dựng tình huống, lựa 
 chọn chi tiết của tác giả đầy cảm xúc.
 ? Em có suy nghĩ gì về hai nhân -Trình bày 2. Dàn ý
 vật? a. Mở bài
 Đối với HS Ân: - Giới thiệu truyện ngắn Chiếc lược ngà 
 - Trình bày được suy nghĩ về - Nêu hoàn cảnh của Miền Nam nước ta 
 một trong hai nhân vật khiến cho ông Sáu và bao người khác 
 phải ra chiến trường....
 ? Qua truyện em hiểu gì về tình -Trình bày b. Thân bài
 cha con của ông Sáu? * Tình cảm và suy nghĩ của bé Thu
 ? Truyện thành công ở những - Thái độ tình cảm của bé Thu trong hai 
 nét nghệ thuật nào? ngày đầu ba mới về.
 - Thái độ và tình cảm của bé Thu trong 
 Dựa vào phần tìm ý em hẫy lập hai ngày đêm tiếp theo.
 dàn ý chi tiết cho đề bài. - Thái độ tình cảm của bé Thu trong buổi 
 ? Phần mở bài cần trình bày chia tay cha.
 những điềm gì? * Nhân vật ông Sáu
 - Tình cảm của ông Sáu trước khi thuyền 
 về đến nhà.
 - Tình cảm của ông Sáu đối với con 
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
- Chuẩn bị bài Sang thu.
5. Rút kinh nghiệm:
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
- Nhận diện về nội dung của các bức chuẩn bị. HS.
tranh? -HS nhận xét các bức 
Đối với HS Ân: tranh.
- Nhận diện được nội dung một bức 
tranh
- GV nhận xét, giới thiệu bài mới,
 Thơ hay viết về mùa thu có rất nhiều 
nhưng có lẽ ít nhà thơ nào lại miểu tả 
cái khoảnh khắc giao thời gĩưa mùa hạ -Định hướng được nội dung, 
sang mùa thu như nhà thơ Hữu thỉnh. chủ đề bài học.
Để hiểu được cảm xúc của nhà thơ gửi -HS ghi đề bài.
gắm trong bài thơ chúng ta cùng tìm 
hiểu bài.
- GV theo dõi, gợi ý.
- GV ghi tên bài học mới.
 HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (25 phút)
- Mục tiêu: Nắm được xuất xứ, phương thức biểu đạt, chủ đề, thể loại của văn bản.
- Năng lực: Thu nhận thông tin, hợp tác cảm thụ, giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo.
 Hoạt động của Hoạt động
 Nội dung cần đạt
 giáo viên của h/s
 I. Đọc - tiếp xúc văn bản
 GV yêu cầu học sinh theo dõi - Đọc
 chú thích dấu * SGK.
 ? Nêu một vài nét chính về tác -Trình bày 1. Tác giả
 giả? - Nhà thơ tên đầy đủ là Nguyễn Hữu Thỉnh 
 Đối với HS Ân: sinh năm 1942. Quê ở huyện Tam Dương, 
 - Nêu được một số ý chính về tỉnh Vĩnh Phúc. Ông là bộ đội tăng thiết 
 tác giả giáp và trở thành nhà thơ hoạt động văn 
 nghệ...
 - Bài thơ được sáng tác cuối năm 1977 in 
 GV nêu khái quát. lần đầu tiên trên báo văn nghệ.
 GV nêu yêu cầu đọc: Giọng -Nghe * Đọc.
 nhẹ nhàng, nhịp chậm, khoan 
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 GV: Tất cả những hình ảnh trên -Phát hiện, trong gió se,
 đều rất gần gũi thân thuộc đối phân tích. - Sương chùng chình: sương đầu thu giăng 
 với mỗi con người Việt Nam mắc nhẹ nhàng chuyển động chầm chậm 
 chúng ta nhưng phải đến nàh thơ nơi đường thôn ngõ xóm...
 Hữu Thỉnh người đọc mới cảm - Dòng sông trôi thanh thản gợi lên vẻ êm 
 nhận hết được vẻ đẹp của mùa dịu của bức tranh thiên nhiên, những cánh 
 thu êm ả thanh bình thân thương -Nghe chim trên trời bắt đầu vội vã ở buổi hoàng 
 mà gần gũi qua những tín hiệu hôn.
 về mùa thu. - Cảm giác giao mùa được diễn tả thú vị 
 GV dẫn dắt chuyển ý. -Phát hiện qua đám mây mùa hạ vắt nửa mình sang thu
 GV đọc lại toàn bộ bài thơ. - Nắng cuối vẫn còn nồng còn sáng nhưng 
 nhạt dần. Những ngày giao mùa đã ít đi 
 ? Cách cảm nhận và miêu tả về những cơn mưa rào ào ạt, bất ngờ
 sự chuyển biến của đất trời vào - Phân tích -Lúc này cũng bớt đi những tiếng sấm bất 
 thu được tác giả giới thiệu như ngờ gắn cùng những cơn mưa rào mà mùa 
 thế nào? hạ thường có.
 ? Em hiểu gì về hình ảnh Sương -> Từ ngữ gợi tả diễn tả cảm xúc trạng thái 
 chùng chình qua ngõ, có đám -Phân tích tinh tế độc đáo bỗng, phả vào, chùng chình, 
 mây mùa hạ vắt nửa mình sang hình như, dềnh dàng, vắt nửa mình...
 thu? -> Nhà thơ có cảm nhận tinh tế và miêu tả 
 ? Miêu tả sự biến chuyển của đất đặc sắc về sự giao mùa qua hương vị, qua 
 trời sang thu tác giả đã sử dụng vận động của gió, sương, của dòng sông, 
 những từ ngữ h/ả như thế nào? - Nghe cánh chim, đám mây, nắng, mưa, tiếng sấm.
 Giá trị biểu đạt của những h/ả 
 đó?
 GV: Qua những h/ả đó cho thấy 
 không chỉ cho ta thấy được sự 
 giao màu của đất trời mà còn 
 cho người đọc thấy được cảm 3. Suy ngẫm của tác giả
 xúc bâng khuâng tha thiết ngắm - Lí giải Sấm cũng bớt bất ngờ
 nhìn cảnh chuyển biến của đất Trên hàng cây đứng tuổi.
 trời của nhà thơ. - Ý nghĩa tả thực: hiện tượng sấm, hàng cây 
 ? Theo em nét riêng về thời là thiên nhiên lúc sang thu.
 điểm giao mùa hạ-thu được nhà - Ý nghĩa ẩn dụ: sấm : là những vang động 
 thơ thê rhiện đặc sắc nhất qua bất thường của ngoại cảnh, cuộc đời.
GV Huỳnh Thị Vân Trang