Kế hoạch bài dạy Ngữ văn Lớp 9 - Tuần 16 - Năm học 2023-2024 - Huỳnh Thị Vân

 Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
Tuần: 16
Tiết: 76
Ngày soạn: 13/12/2023
Ngày dạy: 18/12/2023
 ÔN TẬP VỀ THƠ VÀ TRUYỆN HIỆN ĐẠI
I. MỤC TIÊU: 
1. Kiến thức: 
- Hệ thống hoá kiến thức cơ bản về các tác phẩm thơ và truyện hiện đại Việt Nam đã học trong 
chương trình ngữ văn 9 học kỳ I.
- Hiểu biết sơ lược về thành tựu và đặc điểm của văn xuôi hiện đại Việt Nam sau năm 1945.
- Rèn luyện kỹ năng phân tích thơ và củng cố những hiểu biết về thể loại truyện. (cốt truyện, 
nhân vật, lời kể, tình huống truyện ).
Đối với HS Ân:
- Kể tên được một số tác phẩm thơ, truyện hiện đại đã học
- Nhớ được tên tác giả
2. Kĩ năng: Hệ thống hóa kiến thức; vận dụng.
3. Năng lực:
- Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác.
4. Phẩm chất:
 Giáo dục ý thức học tập
Đối với HS Ân:
Có tinh thần, ý chí cố gắng học tập
II.CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên: 
- Thầy: Câu hỏi ôn tập, giáo án, đồ dùng dạy học.
2. Học sinh: Soạn bài, ôn tập kiến thức.
III. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC:
- Phân tích, thảo luận nhóm, nêu vấn đề, đàm thoại, bình giảng
IV. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:
1. Ổn định lớp: Ổn định lớp, điểm danh. 
2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh. 
3. Bài mới:
 HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (5 phút)
- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS.
- Năng lực: Năng lực tiếp nhận, sử dụng công nghệ thông tin, hợp tác.
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 - Thể thơ: 5 chữ.
 6/ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ Nguyễn Khoa 
 Hoạt Điềm ): 
 động - Sáng tác: 1971.
 độc lập - Thể thơ: Chủ yếu thơ tám chữ.
 Suy II/ Sơ lược về nội dung và nghệ thuật từng bài thơ: 
Hoạt động 2: nghĩ, trả 1/ Đồng chí: 
H: Giới thiệu sơ lời câu - Tình đồng đội, đồng chí của các anh bộ đội thời kỳ đầu cuộc 
lược về nội dung, hỏi kháng chiến chống Pháp.
về nghệ thuật của - Chi tiết, hình ảnh chân thực, lời thơ giản dị, cô đọng, giàu sức 
từng bài thơ ? Hoạt biểu cảm.
(GV cho HS thảo động 2/ Đoàn thuyền đánh cá: 
luận nhóm , ghi kết nhóm, - Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá trong niềm vui lao động xây 
quả thảo luận vào cử đại dựng một cuộc sống mới ở miền Bắc.
bảng nhóm ) diện - Bài thơ có những bức tranh đẹp về thiên nhiên và người lao 
 trình động.
GV dựa vào bảng bày. 3/ Bếp lửa: 
hệ thống hóa cho - Tình cảm bà cháu với những kỷ niệm rất xúc động qua các giai 
về nhà của học đoạn lịch sử.
sinh làm theo - Sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà rất gợi 
nhóm để nhận xét cảm.
đáng giá bổ sung 4/ Bài thơ về tiểu đội xe không kính: 
cho hoàn chỉnh. - Hình ảnh người lính lái xe Trường Sơn trong kháng chiến 
 chống Mỹ khốc liệt vẫn hiên ngang, dũng cảm, lạc quan chở hàng 
 ra mặt trận vì ý chí chiến đấu giải phóng miền Nam.
 5/ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ: 
 - Hình ảnh bà mẹ Tà Ôi thương con gắn với tình yêu quê hương 
 đất nước và khát vọng về tương lai 
 - Lời thơ có âm điệu ngọt ngào trìu mến như lời ru và có những 
 hình ảnh ẩn dụ đẹp và gợi cảm.
 6/ Ánh trăng: 
 - Hình ảnh ánh trăng đã làm sống lại trong người lính sau chiến 
 thắng trở về sống ở thành phố những năm tháng đã qua của cuộc 
 đời người lính gắn bó với thiên nhiên đất nước bình dị, nhắc nhở 
Hoạt động 3 về thái độ sống tình nghĩa, thuỷ chung.
H: Căn cứ vào Cử đại III/ Sắp xếp các bài thơ theo từng giai đoạn lịch sử 
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 khái quát. Lời tự tình độc thoại, ăn năn ân hận với chính mình. 
Em có nhận xét gì Hình ảnh đặc sắc: “ánh trăng im phăng phắc.”
tình yêu con và 9/Tình yêu con và lòng yêu nước, gắn bó với cách mạng của 
lòng yêu nước, người mẹ Tà-ôi 
gắn bó với cách - Được biểu hiện qua cấu trúc sóng đôi của từng câu thơ:
mạng của bà mẹ Mẹ thương a.kay - mẹ thương bộ đội
Tà-ôi ? Mẹ thương a.kay - mẹ thương làng đói
 Mẹ thương a.kay - mẹ thương đất nước 
 -> Sự trưởng thành sâu sắc trong tình cảm và suy nghĩ của mẹ. 
 Hoạt động của H/động Ghi bảng
 thầy của trò
Hoạt động 5 :
- H : Kể tên những Lập bảng hệ thống hóa kiến thức 
tác phẩm truyện HS 
hiện đại Việt nam trình Tác Thể Tgiả Năm sáng Nội dun Ngệ hu t
đã học trong Phbày phẩm loại tác
chương trình ngữ theo 
văn 9 học kỳ I, tên nhóm, 
tác giả, năm sáng I/ Những tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam đã học :
tác và tóm tắt nội 1/ Làng (Kim Lân):
dung từng tác - Năm sáng tác: 1948
phẩm ? - Truyện kể về tình yêu làng quê sâu sắc thống nhất với lòng yêu 
Đối với HS Ân: nước và tinh thần kháng chiến của ông Hai.
- Kể tên được một 2/ Lặng lẽ Sa Pa (Nguyễn Thành Long):
số tác phẩm truyện - Năm sáng tác: 1970
hiện đại đã học - Truyện kể về anh thanh niên làm việc một mình tại trạm khí 
 tượng trên núi cao thuộc Sa Pa ( Lào Cai ). Anh có tâm hồn trong 
 sáng, có lối sống đẹp, yêu đời, yêu nghề, có tinh thần trách nhiệm 
GV nhận xét bảng cao với công việc, lòng hiếu khách và rất khiêm tốn.
hệ thống hóa của 3/ Chiếc lược ngà (Nguyễn Quang Sáng):
HS theo nhóm – - Năm sáng tác: 1966
Nhận xét đánh giá - Truyện kể về tình cảnh éo le của hai cha con ông Sáu và bé Thu 
sửa chữa bổ sung trong lần ông Sáu về thăm nhà và ở khu căn cứ. Tình cha con ở 
cho hoàn chỉnh đây thật thắm thía và cảm động.
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
những nét gì về truyện:
đất nước và con a. Phân tích nét nổi bật trong tính cách nhân vật ông Hai và nghệ 
người Việt Nam thuật.
trong giai đoạn đó - Nét nổi bật trong tính cách nhân vật:
? - Gắn bó với làng quê
- H : Trong số các - Tình yêu làng yêu nước được bộc lộ qua nỗi dằn vặt nội tâm của 
nhân vật , em có nhân vật ông hai
ấn tượng sâu sắc * Nghệ thuật: Miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật (cử chỉ lời nói, 
nhất đối với nhân nội tâm, quan hệ hàng xóm)
vật nào ? Vì sao ? b. Vẻ đẹp trong cách sống, trong tâm hồn những suy nghĩ của 
( GV khích lệ HS nhân vật Anh thanh niên.
phát biểu ) - Làm việc trên độ cao2.600 m trong điều kiện khó khăn
 - Say mê với công việc
 - Tính cách sống khiêm tốn ..
 -> Thầm lặng cống hiến xây dựng đất nước.
 c. Cảm nghĩ của em về nhân vật bé Thu
 Tình yêu cha mạnh mẽ, sâu sắc, nhưng cũng thật dứt khoát rạch 
 ròi, đồng thời còn cứng cỏi đến mức ương ngạnh.
 - Xa cách lạnh nhạt khi mới gặp cha
 - Phản ứng quyết liệt rồi bỏ sang nhà ngoại
 - Được ngoại giải thích, hiểu, hối hận 
 - Phút cuối cùng tình yêu cha bộc lộ mảnh liệt và xót xa
 * Chiến tranh có thể hủy diệt cuộc sống, nhưng không thể hủy 
 diệt tình cảm gia đình thiêng liêng của con người, bằng chứng là 
 tình cha con của bé Thu không bao giờ chết.
 LUYỆN TẬP
 HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP ( 5 phút)
- Mục tiêu: HS vận dụng những kiến thức đã học để làm bài tập.
- Năng lực: Năng lực tiếp nhận, giải quyết vấn đề, tư duy, sáng tạo, tự học.
 Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt
GV: Chuyển giao nhiệm vụ học tập: HS thực hiện nhiệm vụ 
1. Phân tích những hình ảnh biểu tượng: học tập:
“Đầu súng trăng treo (trong bài Đồng - HS làm việc. - HS vận dụng kiến thức 
chí), trăng (trong bài Ánh trăng). Chọn - Nhóm HS trình bày để giải bài tập đúng yêu 
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
Tuần: 16
Tiết: 77-80
Ngày soạn: 13/12/2023
Ngày dạy: 20/12/2023
 CỐ HƯƠNG
 (Lỗ Tấn)
I. MỤC TIÊU:
1- Kiến thức: 
- Thấy được tinh thần phê phán sâu sắc xã hôi cũ và niềm tin trong sáng vào sự xuất hiện tất 
yếu của cuộc sống mới, xã hội mới.
- Thấy được màu sắc trữ tình đậm đà của tác phẩm, việc sử dụng thành công các biện pháp 
nghệ thuật so sánh và đối chiếu, việc kết hợp nhuần nhuyễn phương thức biểu đạt trong tác 
phẩm.
Đối với HS Ân:
- Nắm được tác giả, tác phẩm
- Năm được xuất xứ, thể loại, nhân vật chính
2. Kĩ năng: Có kỹ năng phân tích nhân vật và cảm thụ tác phẩm tự sự
3. Năng lực:
- Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác.
4. Phẩm chất:
- Bồi dưỡng tình cảm yêu quê hương
Đối với HS Ân:
Bồi dưỡng tình yêu quê hương
II. CHUẨN BỊ: 
1. Giáo viên: Tài liệu tham khảo
- Tuyển tập Truyện ngắn Lỗ Tấn
- Tư liệu, tranh ảnh về Lỗ Tấn
2. Học sinh: Đọc kĩ và tóm tắt văn bản; soạn bài
III. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC:
- Phân tích, thảo luận nhóm, nêu vấn đề, đàm thoại, bình giảng
IV. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:
1. Ổn định lớp: Ổn định lớp, điểm danh. 
2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh. 
3. Bài mới:
 HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (5 phút)
- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS.
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 - Thể loại: Truyện ngắn có yếu tố hồi ký.
 - Ngôi kể: ngôi thứ nhất, xưng tôi
 - Truyện ngắn 
- Tác phẩm Thuốc và có yếu tố hồi 
XHPK Trung Quốc đầu ký. c. Giải nghĩa từ khó: sgk/217-218
thế kỷ XX.
? Xuất xứ của tác phẩm - Trình bày 3. Bố cục: 3 phần
? nghĩa từ. - F1: Nhân vật Tôi trên đường về quê.
? Thể loại của tác phẩm - 3 phần. - F2: Nhân vật Tôi những ngày ở quê.
là gì? - F3: Nhân vật Tôi trên đường rời xa quê.
Đối với HS Ân: 4. Kể tóm tắt:
- Nêu được xuất xứ, thể - Kể tóm tắt.
loại - Nhận xét.
- Gọi h/s giải nghĩa 5 từ 
GV ghi lên bảng
? Văn bản Cố hương có 
thể chia làm mấy phần? 
ND từng phần là gì?
? Hãy kể tóm tắt tác 
phẩm?
- Nhận xét, đánh giá
 Tiết 2 (Tiếp theo)
 * HĐ 1: HDHS Đọc hiểu chi tiết văn bản 
 II - ĐỌC HIỂU CHI TIẾT VĂN BẢN
 1- Hệ thống nhân vật:
? Truyện có mấy nhân - 2 nhân vật - Truyện có hai nhân vật chính: Nhuận Thổ và 
vật chính? Vị trí của chính: Nhuận nhân vật tôi.
từng nhân vật? Thổ và tôi + Nhuận Thổ có vị trí rất quan trọng vì mọi sự 
Đối với HS Ân: thay đổi của làng quê đều thể hiện tập trung ở 
- Nêu được các nhân vật nhân vật này. Sự thay đổi của NT là nhân tố tác 
chính - Nhân vật tôi động mạnh nhất đến tư tưởng, tình cảm của nhân 
 - Giải thích. vật tôi.
?Nhân vật nào là nhân + Nhân vật tôi là nhân vật trung tâm vì mọ sự 
vật trung tâm? Vì sao? diễn biến của truyện đều xoay quanh diễn biến 
 - Đại diện cho tâm trạng của tôi.
 GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
? Nghệ thuật đối chiếu biệt sự sa sút tôi “điếng người đi”.
được thể hiện nhằm làm thảm hại của -> Một con người tàn tạ, bần hèn, cuộc đời xuống 
nổi bật điều gì? gia cảnh NT. dốc, sa sút.
 => Tố cáo XHPK TQ sa sút về mọi mặt.
 - Lên án các thế lực tạo nên thực trạng đáng buồn: 
 - Cuộc sống đông con, mùa mất, thuế nặng, lính tráng trộm 
 nghèo khổ, bị cuớp, quan lại thân hào đầy đọa thân anh
? Vì sao có sự thay đổi áp bức nặng - Những mặt tiêu cực nằm ngay trong tâm hồn, 
trong con người Nhuận nề.. tính cách của Nhuận Thổ nói riêng và người lao 
Thổ? Nguyên nhân tạo động TQ nói chung: gánh nặng tinh thần (mê tín 
ra tình trạng đáng buồn dị đoan)
đó? - Mê tín dị 
 đoan; quan 
? Chỉ ra những hạn chế niệm cũ kĩ, 
tiêu cực ngay trong con nặng nề về giai 
người Nhuận Thổ? cấp
 Tiết 3 (Tiếp theo)
 * HĐ 1: HDHS Tiếp tục Đọc hiểu chi tiết văn bản 
 b- Những suy nghĩ và cảm xúc của "tôi" khi 
- Gọi HS đọc F3/215 - Đọc F3/215 rời xa quê hương:
 - Lòng không chút lưu luyến, cảm thấy ngột ngạt, 
? Cảm xúc khi rời quê - Tìm, phát lẻ loi: bức bối, ảo nảo, buồn đau, thất vọng nhức 
của nhân vật “tôi” thể hiện, phân tích nhối.
hiện như thế nào? chi tiết. -Suy nghĩ về quê hương: Thế hệ trẻ phải sống một 
Đối với HS Ân: cuộc đời mới, một cuộc đời chúng tôi chưa từng 
- Nêu được một vài chi - Niềm tin về sự được sống.
tiết thể hiện cảm xúc thay đổi của -> Tác giả giử gắm một niềm tin trong sáng vào 
của nhân vật “tôi” khi cuộc sống. sự xuất hiện của một XH mới, một cuộc sống mới 
rời xa quê hương. như một điều tất yếu.
 3- Hình ảnh con đường
? Tác giả muốn giử gắm - Phương thức - Con đường trong suy nghĩ, liên tưởng
điều gì qua đoạn văn? lập luận, nghệ -> một biểu trưng, một biểu tượng, khái quát triết 
 thuật liên lý về cuộc sống con người, hiện tại đến tương lai: 
 tưởng. con đường đến tự do, hạnh phúc của con người; 
 - Khái quát triết con đường của tự thân vận động, dựng xây và hi 
 GV Huỳnh Thị Vân Trang