Kế hoạch bài dạy Ngữ văn Lớp 9 - Tuần 11 - Năm học 2023-2024 - Huỳnh Thị Vân

 Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
Tuần: 11
Tiết: 51
Ngày soạn: 6/11/2023
Ngày dạy: 13/11/2023
 NGHỊ LUẬN TRONG VĂN TỰ SỰ
I- MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- Hiểu thế nào là nghị luận trong văn bản tự sự, vai trò và ý nghĩa của yếu tố nghị luận trong 
văn bản tự sự.
- Luyện tập nhận diện các yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự và viết đoạn văn tự sự có các 
yếu tố nghị luận.
Đối với HS Ân:
Nhắc lại được nội dung bài học
2. Kĩ năng: Phát hiện, phân tích, nhận diện.
3. Năng lực:
- Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác.
4. Phẩm chất:
Yêu thích bộ môn.
II- CHUẨN BỊ: 
1. Giáo viên: Một vài đoạn văn tự sự có yếu tố nghị luận.
2. Học sinh: Soạn bài.
III. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC:
- Phân tích, thảo luận nhóm, nêu vấn đề, đàm thoại, bình giảng
IV. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:
1. Ổn định lớp: Ổn định lớp, điểm danh. 
2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh. 
3. Bài mới:
 HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (5 phút)
- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS.
- Năng lực: Năng lực tiếp nhận, sử dụng công nghệ thông tin, hợp tác.
 Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt
GV giới thiệu bài học mới: HS thực hiện nhiệm vụ 
- Để tập chung khắc hoạ kiểu học tập:
nhân vật hay triết lí, hay suy -Học sinh trình bày các -Khởi động gây hứng thú cho 
nghĩ trăn trở, về lí tưởng về cuộc tranh ảnh đã chuẩn bị. HS.
đời, về yêu ghét thì các Tác giả -HS nhận xét các bức 
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 lập luận dưới dạng nếuthì, vì thếcho nên; sở dĩlà 
 vì;..
 - Các câu văn trong đoạn trích đều là những câu 
 khẳng định, ngắn gọn, khúc chiết như diễn đạt 
 những chân lý.
 => Rất phù hợp với tính cách của nhân vật ông 
 giáo – một người có học thức, hiểu biết, giàu lòng 
 thương người, luôn suy nghĩ, trăn trở, dằn vặt về 
 cách sống, cách nhìn người, nhìn đời.
 b) Đoạn trích b: 
 - Đây là một Cuộc đối thoại giữa Thuý Kiều và Hoạn thư là một 
 cuộc đối thoại cuộc đối thoại mang tính chất nghị luận.
 mang tính chất - Lập luận của Thúy Kiều: những lời mỉa mai, đay 
 nghị luận, phù nghiến.
Nhóm 2: Đoạn trích b. hợp với 1 phiên + Xưa nay đàn bà có mấy người ghê gớm, cay 
 toà, 2 người nghiệt như Hoạn Thư.
 trình bày với + Theo lẽ đời, càng cay nghiệt lắm càng oan trái 
 những lý lẽ, nhiều.
 chứng cứ đày - Lập luận của Hoạn Thư: sắc sảo
 sức thuyết phục + Là đàn bà nên chuyện ghen tuông là chuyện 
 thường tình.
 + Đã đối xử tốt với Thúy Kiều
 + Cả hai đều trong cảnh chồng chung -> Chắc gì ai 
 đã nhường cho ai.
 + Dù sao sự việc cũng đã xảy ra nên bây giờ chỉ 
 trông nhờ vào lượng khoan dung, rộng lớn của 
 Thúy Kiều.
 => Với lập luận sắc sảo của Hoạn Thư, Thúy Kiều 
 phải công nhận tài của Hoạn Thư và đặt Kiều vào 
 tình thế khó xử 
 Tha ra thì cũng may đời
 Làm ra thì cũng ra người nhỏ nhen
 * HĐ 2: HDHS Nhận biết những dấu hiệu và đặc điểm của các yếu tố Nghị luận trong Văn 
 bản Tự sự 
 II- Những dấu hiệu và đặc điểm của các yếu tố 
 GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 học tập học tập:
 Lập dàn ý cho đề văn tự sự có - HS làm việc độc lập. - HS vận dụng kiến thức để 
 yếu tố nghị luận. lập dàn bài
 GV: Theo dõi, hỗ trợ cho các đối - HS trình bày kết quả.
 tượng HS. - Lớp nhận xét.
 GV: Sau đó cho HS xung phong - HS lắng nghe, học hỏi.
 trình bày kết quả của mình.
 GV nhận xét, tuyên dương.
4. Hướng dẫn tự học: (3 phút)
- Gọi 2 em lần lượt nhắc lại ghi nhớ ở trang 138 – SGK.
- Nắm chắc ghi nhớ ở SGK trang 138.
- Chuẩn bị bài tiếp theo: vb Đoàn thuyền đánh cá.
+ Đọc kĩ nội dung văn bản, chú thích về tác giả, từ khó.
+ Trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn học bài.
5. Rút kinh nghiệm:
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS.
 - Năng lực: Năng lực tiếp nhận, sử dụng công nghệ thông tin, hợp tác.
 Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt
 - GV giao nhiệm vụ học tập: HS thực hiện nhiệm vụ học 
 + Sử dụng một số tranh ảnh về tập:
 tác giả Huy Cận và các tác -Học sinh trình bày các -Khởi động bằng hình ảnh trực 
 phẩm của ông. tranh ảnh đã chuẩn bị. quan, gây hứng thú cho HS.
 - Nhận diện về nội dung của -HS nhận xét các bức tranh.
 các bức tranh?
 - GV theo dõi, gợi ý. -HS ghi đề bài. -Định hướng được nội dung, 
 - GV nhận xét, giới thiệu bài chủ đề bài học.
 mới, ghi tên bài học mới.
 HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (25 phút)
 - Mục tiêu: Nắm được xuất xứ, phương thức biểu đạt, chủ đề, thể loại của văn bản.
 - Năng lực: Thu nhận thông tin, hợp tác cảm thụ, giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo.
 HĐ của thầy HĐ của trò Nội dung ghi bảng
 * HĐ 1: HDHS Tìm hiểu khái quát văn bản 
- GV HD cách đọc - HS chú ý I- KHÁI QUÁT VĂN BẢN:
- GV đọc mẫu nghe. 1- Đọc văn bản: Sgk/ 139- 140
- Gọi hs đọc VB. - HS đọc VB 2- Tìm hiểu chú thích:
 a- Tác giả: Huy Cận (1919-2005) 
? Nêu hiểu biết của em về - Tóm tắt về - Tên đầy đủ: Cù Huy Cận
tác giả Huy Cận? tác giả Huy - Quê ở Vụ Quang – Hà Tĩnh.
Đối với HS Ân: Cận. - Ông đã nổi tiếng trong phong trào Thơ mới với 
Nắm được tác giả, tác tập thơ Lửa thiêng.
phẩm - Chú ý,lắng - Ông tham gia cách mạng từ 1945. Sau 1945, ông 
- GVMR: nghe. giữ nhiều trọng trách quan trọng Chính quyền 
 Sự khác biệt trong phong cách mạng.
cách thơ Huy Cận trước và - Được Nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí 
sau CM tháng 8.1945 Minh về văn học nghệ thuật (1986).
 b- Tác phẩm: 
 - Hoàn cảnh sáng tác: Năm 1958, trong chuyến đi 
 GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
? Đối lập với trạng thái - Hình ảnh gắn kết ba sự vật và hiện tượng: cánh buồm, gió 
nghỉ ngơi của thiên nhiên, khỏe, lạ. khơi và câu hát của ngư dân. 
vũ trụ là gì? “Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng,
 Cá thu biển Đông như đoàn thoi
 Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng
 - Ca ngợi, tự Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi”
? Em có nhận xét gì về sự hào về sự giàu => Câu hát thể hiện niềm vui, sự phấn chấn của 
gắn kết giữa 3 sự vật, hiện có của biên; người lao động như đã tạo lên một sức mạnh lớn 
tượng trong 2 khổ thơ đầu? thể hiện niềm lao để cùng với ngọn gió làm căng cánh buồm cho 
? Giá trị của những câu hát vui, hăng say con thuyền lướt nhanh ra khơi.
trong cảnh lao động của lao động.
các ngư dân?
Đối với HS Ân:
Trả lời được một trong các 
câu hỏi dưới sự hướng 
dẫn, trợ giúp của GV
 Tiết 2 (Tiếp theo)
 * HĐ 1: HDHS Tiếp tục Đọc hiểu chi tiết văn bản 
Đối với HS Ân: 2- Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển và hình 
Trả lời được một trong các ảnh người lao động trong sự hài hòa với thiên 
câu hỏi dưới sự hướng nhiên, vũ trụ:
dẫn, trợ giúp của GV - Đọc phần 2. - Trong tưởng tượng, tác giả phát hiện ra vẻ đẹp 
 - Phép nói hòa quyện giữa thiên nhiên, những người lao 
 quá. động và công việc lao động:
 + Con thuyền vốn nhỏ bé trước biển cả bao la 
- Gọi HS đọc phần 2/sgk. - Suy nghĩ, trả nhưng với sự tưởng tượng phong phú của tác giả 
? Trong khổ thơ thứ 3 tác lời. nó đã trở thành con thuyền khổng lồ, hòa nhập với 
giả đã sử dụng phép tu từ sự rộng lớn của thiên nhiên, vũ trụ:
gì? “Thuyền ta lái gió với buồm trăng
? Phép tu từ đó có tác dụng Lướt giữa mây cao với biển bằng”
gì? - Trở nên kì -> Những con thuyền kì vĩ lướt giữa biển rộng, 
 vĩ, khổng lồ. giữa mây cao cùng trăng, gió. Trời, biển giao hòa 
 làm một. Giữa vũ trụ mênh mang là hình ảnh 
 những con thuyền đang “dàn đan thế trận lưới vây 
 GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 trùm. mơ ước bay bổng của con người muốn hòa hợp 
 - Suy nghĩ, với thiên nhiên, chinh phục thiên nhiên bằng công 
? Cảm hứng chủ đạo của phát biểu. việc lao động của mình.
phần thơ trên là gì? 3- Đoàn thuyền đánh cá trở về trong cảnh bình 
? Ý nghĩa của khúc ca lao minh:
động hùng tráng đối với - Đọc khổ thơ “Câu hát căng buồm với gió khơi
công cuộc chinh phục cuối/ sgk. Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời
thiên nhiên? Mặt trời đội biển nhô màu mới
 Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi”
- Gọi HS đọc khổ thơ cuối/ -Đoàn thuyền - Bài thơ kết thúc bằng hình ảnh đoàn thuyền 
sgk. hào hứng chạy đánh cá trở về trong buổi bình minh rực rỡ. Vẫn 
 đua tốc độ với tiếng hát vang lên căng buồm – tiếng hát chở 
 thời gian, với niềm vui thắng lợi sau một chuyến đi biển may 
? Cảm nhận của em về câu mặt trời, một mắn tôm cá đầy khoang. Đoàn thuyền hào hứng 
thơ: Đoàn thuyền chạy đua ngày mới đã chạy đua tốc độ với thời gian, với mặt trời – một 
cùng mặt trời? bắt đầu. ngày mới đã bắt đầu -> Cảnh đoàn thuyền trở về 
 là cảnh hùng vĩ, khắc họa đậm nét, hình ảnh khỏe 
 khoắn của người dân chài và thành quả lao động 
 của họ.
 - Sự thắng lợi - Bài thơ có bốn từ hát làm cho cả bài thơ như 
 của một ngày một khúc ca ngợi ca lao động, ngợi ca tinh thần 
 lao động vất làm chủ thiên nhiên của người lao động, với niềm 
 vả. vui phơi phới, mê say.
? Khổ thơ cuối gợi cho em - Khúc ca lao 
những xúc cảm gì? động của ngư 
? Bài ca có mấy từ hát? dân trên biển.
đây là khúc hát gì? tác giả - Suy nghĩ, rút 
thay lời của ai? nhận xét. 4- Âm hưởng và giọng điệu của bài thơ:
 - Thảo luận - Âm hưởng khoẻ khoắn, sôi nổi
? Em có nhận xét gì về cặp đôi. - Giọng thơ phơi phới, bay bổng.
khúc ca lao động này? - Trình bày, - Lời thơ dõng dạc, điệu thơ như khúc hát say mê, 
 nhận xét, bổ hào hứng
? Em có nhận xét gì về âm sung. - Cách gieo vần có nhiều biến hoá linh hoạt: các 
hưởng và giọng điệu của vần trắc xen lẫn vần bằng tạo sức dội, sức mạnh, 
bài thơ? sự vang xa, bay bổng
 GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
- GV cho HS trình bày, khen - HS trình bày kết quả
thưởng, tuyên dương bài viết - Lớp nhận xét, HS 
hay. lắng nghe, học hỏi
 HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG (4 phút )
- Mục tiêu: Giao cho HS những nhiệm vụ nhằm bổ sung kiến thức
- Năng lực: Giải quyết vấn đề, tự quản bản thân, khoa học, tư duy sáng tạo, quản lí
 Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học Nội dung, yêu cầu cần 
 sinh đạt
- GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - HS thực hiện 
Sưu tầm thêm một số bài thơ của tác giả nhiệm vụ HT
Huy Cận. - Thực hiện ở nhà
4. Hướng dẫn tự học: (3 phút)
- Gọi 1 HS đọc diễn cảm bài thơ.
- Khái quát kiến thức bài học (GN/ sgk)
- Học thuộc lòng bài thơ trên.
- Chuẩn bị bài tiếp theo: Trả bài kiểm tra giữa HKI.
5. Rút kinh nghiệm:
GV Huỳnh Thị Vân Trang Thiết kế bài dạy Ngữ văn 9
 kiểm tra này. Củng cố thêm kiến 
 thức đã học.
 - Nhận diện về nội dung của các bức 
 tranh?
 - GV theo dõi, gợi ý. -Định hướng được nội dung, 
 - GV nhận xét, giới thiệu bài mới, -HS ghi đề bài. chủ đề bài học.
 ghi tên bài học mới.
 HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (25 phút)
 - Mục tiêu: Thấy được ưu khuyết điểm của bản thân trong bài kiểm tra. Rút kinh nghiệm, sửa 
 chữa những sai sót trong bài kiểm tra này. 
 - Năng lực: Thu nhận thông tin, hợp tác cảm thụ, giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo. 
 HĐ của thầy HĐ của trò Kiến thức
 * HĐ 1: HDHS Tìm hiểu yêu cầu của đề bài (15’)
 I. Phần I: Đọc hiểu
GV yêu cầu HS HS đọc Đọc đoạn văn sau và trả lời các câu hỏi:
đọc lại các câu hỏi 
 NGƯỜI ĂN XIN
và lần lượt trả lời 
từng câu. Một người ăn xin đã già. Đôi mắt ông đỏ hoe, nước mắt 
 ông giàn giụa, đôi môi tái nhợt, áo quần tả tơi. Ông chìa 
 tay xin tôi.
Đối với HS Ân:
Đọc được đề Tôi lục hết túi nọ đến túi kia, không có lấy một xu, không 
 có cả khăn tay, chẳng có gì hết. Ông vẫn đợi tôi. Tôi 
 chẳng biết làm thế nào. Bàn tay tôi run run nắm chặt lấy 
 bàn tay nóng hổi của ông:
 - Xin ông đừng giận cháu! Cháu không có gì cho ông cả.
 Ông nhìn tôi chăm chăm đôi môi nở nụ cười:
 - Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu đã cho lão 
 rồi. 
 HS trả lời Khi ấy tôi chợt hiểu ra: cả tôi nữa tôi cũng vừa nhận 
 được một cái gì đó của ông.
GV yêu cầu HS (Theo Tuốc- ghê- nhép)
đọc đề và thực Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn 
hiện yêu cầu của bản. (0,5đ) 
đề. Câu 2. Nêu ngắn gọn nội dung của văn bản (0,5đ)
 GV Huỳnh Thị Vân Trang