Kế hoạch bài dạy Ngữ văn Lớp 7 Sách Kết nối tri thức - Tuần 6 - Năm học 2023-2024 - Huỳnh Thị Vân

 Trường THCS Lê Ngọc Giá
Tổ: Văn-GDCD Giáo án Ngữ văn 7 Kết nối tri thức với cuộc sống
Tuần: 06
Tiết: 21,22
Ngày soạn: 08/10/2023
Ngày dạy: 11/10/2023
 VIẾT
A. TẬP LÀM MỘT BÀI THƠ BỐN CHỮ HOẶC NĂM CHỮ
 (01 tiết hướng dẫn viết; 01 tiết thực hành viết)
1. HOẠT ĐỘNG: MỞ ĐẦU
a. Mục tiêu: Kết nối, tạo hứng thú cho HS, chuẩn bị tâm thế tiếp cận kiến thức về kiểu 
bài.
b. Nội dung: HS trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm: Câu trả lời đúng của HS, cảm nhận ban đầu về vấn đề đặt ra trong tiết học
d. Tổ chức thực hiện: 
- GV yêu cầu HS đọc một bài thơ yêu thích hay đọc một bài thơ do em sáng tác (nếu có). 
- HS quan sát, lắng nghe, chia sẻ 
- Từ chia sẻ của HS, GV dẫn dắt vào bài học mới: Thế giới xung quanh ta thật đẹp và có 
biết bao điều thú vị khiến ta mong muốn được lưu giữ lại. Những bức tranh, bức ảnh, bản 
nhạc, trang văn và cả những vần thơ có thể giúp ta thực hiện điều đó. Ở phần Đọc, em đã 
được làm quen với những bài thơ bốn chữ và năm chữ, nhận biết những đặc điểm cơ bản 
của các thể thơ này. Hãy vận dụng những hiểu biết đó để tập làm một bài thơ bốn chữ 
hoặc năm chữ về một sự vật, cảnh sắc, câu chuyện,... khơi gợi trong em nhiều cảm hứng 
nhất.
2. HOẠT ĐỘNG 2: LUYỆN TẬP, VẬN DỤNG
a. Mục tiêu:
- HS lựa chọn được đề tài phù hợp.
- HS vận dụng những kiến thức về thể thơ để tập làm một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ.
- HS hiểu các yêu cầu, các bước làm một bài thơ bốn và năm chữ; thực hành viết.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức đã học, hoạt động cá nhân, thảo luận 
theo cặp bàn, tiến hành trả lời các câu hỏi.
c. Tổ chức thực hiện:
 HĐ của GV và HS Sản phẩm cần đạt 
 1. Tìm hiểu các yêu cầu đối với bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ
- GV mời HS trình bày các yêu cầu Tìm hiểu các yêu cầu với bài thơ bốn chữ 
GV: Huỳnh Thị Vân Trang 1 Trường THCS Lê Ngọc Giá
Tổ: Văn-GDCD Giáo án Ngữ văn 7 Kết nối tri thức với cuộc sống
chợt xuất hiện trong tâm trí sẽ quyết - Vần cách: “cửa /trông mông/đợi”
định thể thơ, vần, nhịp của cả bài. Vì - Vần hỗn hợp: “trời/trắng/thang”
vậy, các em cần nắm lấy cơ hội đó. 2. Thực hành viết
Dòng thơ đầu tiên có bốn hoặc năm - Tìm ý tưởng cho bài thơ
chữ này thường có nội dung diễn tả ấn + Ý tưởng có thể đến bất chợt, cũng có thể là 
tượng, cảm xúc nổi bật của em về đối những sự việc, con người, cảnh sắc đã diễn ra 
tượng. Chú ý phần vần ở tiếng cuối để mà mình ấn tượng sâu sắc.
tiếp tục gieo vần chân ở những dòng + Suy nghĩ về ý tưởng mà mình muốn viết (thể 
sau. Những dòng kế tiếp cần duy trì hiện).
nhịp phù hợp với cảm xúc. + Chọn một ý tưởng (sự việc, con người) mà 
- Gợi ý cho HS cách triển khai mạch mình tâm đắc nhất.
cảm xúc ở những dòng tiếp theo: có - Làm bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ
thể miêu tả chi tiết các đặc điểm của - Thể hiện ý tưởng ra bằng từng dòng thơ.
đối tượng, kể về đối tượng; có thể diễn - Lần lượt điền các tiếng của từng dòng thơ. 
đạt dưới hình thức tâm tình, trò - Cần sử dụng các biện pháp tu từ để tăng hiệu 
chuyện với đối tượng,... quả nghệ thuật cho bài thơ (ẩn dụ, so sánh, nhân 
- Trong khi tìm và sử dụng những từ hóa)
ngữ biểu đạt cảm xúc, cần lưu ý cân - Chú ý giọng điệu phù hợp với nội dung, cảm 
nhắc sử dụng những biện pháp tu từ xúc mình muốn thể hiện.
như: so sánh, nhân hoá, ẩn dụ, điệp Bài thơ bốn chữ
ngữ,... Dòng 1 2 3 4
- Kết thúc bài thơ là một công việc Dòng 
quan trọng. Vì bài thơ có tạo được dư 1
âm trong lòng người đọc hay không Dòng 
phần nhiều phụ thuộc vào kết bài. Các 2
em có thể: bỏ lửng những hình ảnh, Dòng 
cảm xúc để gợi mở, bộc lộ cảm xúc 3
sâu đậm; tạo những vần thơ có hình Dòng 
ảnh ấn tượng; nêu cảm nghĩ của mình n
về sự vật, hiện tượng,... Bài thơ năm chữ
5) Em hãy chọn thể thơ bốn chữ hoặc Dòng 1 2 3 4 5
năm chữ và tìm vần thích hợp. Em viết Dòng 
bài thơ của mình vào PHIẾU HỌC 1
GV: Huỳnh Thị Vân Trang 3 Trường THCS Lê Ngọc Giá
Tổ: Văn-GDCD Giáo án Ngữ văn 7 Kết nối tri thức với cuộc sống
 Yêu cầu đối với bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ Đạt Chưa đạt
 Hình Số tiếng trong mỗi dòng thơ (bốn tiếng hoặc năm 
 thức tiếng).
 nghệ Các dòng thơ bắt vần với nhau (vần liền, vần cách, 
 thuật vần hỗn hợp).
 Nhịp thơ phù hợp cảm xúc.
 Hình ảnh để biểu đạt cảm xúc.
 Biện pháp tu từ để tăng tính gợi hình, gợi cảm.
Nội Cảm xúc của em.
dung Thông điệp mà em gửi gắm qua bài thơ.
3. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Hoàn thiện bài thơ.
- Đọc phần B: Phân tích bài viết tham khảo: Đồng dao mùa xuân – một bài thơ xúc động 
về người lính.
- Chuẩn bị bài học tiếp theo:
+ Đọc nội dung bài học có trong SGK.
+ Trả lời các câu hỏi trong phần Tìm hiểu ngữ liệu.
5. Rút kinh nghiệm:
Cân đối thời gian hợp lí giữa các bài tập
* PHỤ LỤC
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
 (Tìm hiểu các yêu cầu với bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ)
 Tìm hiểu các yêu cầu với bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ
Hình thức nghệ 
thuật 
Nội dung 
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 12
GV: Huỳnh Thị Vân Trang 5 Trường THCS Lê Ngọc Giá
Tổ: Văn-GDCD Giáo án Ngữ văn 7 Kết nối tri thức với cuộc sống
Tuần: 06
Tiết: 23,24
Ngày soạn: 10/10/2023
Ngày dạy: 14/10/2023
 VIẾT ĐOẠN VĂN GHI LẠI CẢM XÚC SAU KHI ĐỌC
 MỘT BÀI THƠ BỐN CHỮ HOẶC NĂM CHỮ
 (01 tiết hướng dẫn viết; 01 tiết thực hành viết)
1. HOẠT ĐỘNG: MỞ ĐẦU
a. Mục tiêu: Gợi nhắc lại cho HS kiểu bài các em đã học ở lớp 6 để kết nối vào nội dung 
của bài học.
b. Nội dung: HS trả lời câu hỏi.
d. Tổ chức thực hiện: 
- GV yêu cầu HS:
+ Em hãy nhắc lại những yêu cầu của một đoạn văn ghi lại cảm xúc về bài thơ có yếu tố 
tự sự, miêu tả và lục bát đã học ở lớp 6.
- HS nhắc lại kiến thức cũ.
- Gợi ý đáp án: 
Yêu cầu đối với đoạn văn thể hiện cảm xúc về một bài thơ:
1) Giới thiệu được bài thơ, tác giả (nếu có).
2) Nêu được cảm xúc về nội dung chính hoặc một khía cạnh nội dung của bài thơ.
3) Thể hiện được cảm nhận về một số yếu tố hình thức nghệ thuật của bài thơ (thể thơ, từ 
ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ,...).
- GV dẫn dắt vào bài học mới: Ở lớp 6, các em đã được tìm hiểu và thực hành viết đoạn 
văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ. Trong phần Viết của bài học này, các em sẽ tiếp tục 
được học cách viết một đoạn văn như thế.
2. HOẠT ĐỘNG: LUYỆN TẬP, VẬN DỤNG
a. Mục tiêu: 
- HS biết cách viết một đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi đọc một bài thơ bốn chữ hoặc 
năm chữ.
- HS viết được đoạn văn có cấu tạo 3 phần: Mở đoạn, Thân đoạn và Kết đoạn, số lượng 
câu đúng quy định.
GV: Huỳnh Thị Vân Trang 7 Trường THCS Lê Ngọc Giá
Tổ: Văn-GDCD Giáo án Ngữ văn 7 Kết nối tri thức với cuộc sống
thơ trong việc tạo nên giá trị đặc sắc của *Lưu ý khi viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về 
bài thơ ra sao? một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ.
5) Câu cuối đoạn văn có nội dung gì? + Mở đoạn: Giới thiệu tên bài thơ, tên tác giả, 
- HS đọc bài tham khảo và thực hiện các cảm xúc chung.
yêu cầu, hoàn thành nhiệm vụ vào vở. + Thân đoạn: Trình bày cảm xúc về những nét 
- HS trình bày. đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của bài thơ.
- GV nhận xét thái độ làm việc của HS. + Kết đoạn: Nêu cảm xúc khi đọc bài thơ này. 
- Chuẩn kiến thức.
 3. Thực hành viết theo các bước
- GV nêu câu hỏi và hướng dẫn HS thực *Các bước viết bài:
hiện các yêu cầu sau: - Xác định mục đích viết và người đọc.
1) Có mấy bước để viết đoạn văn ghi lại - Lựa chọn bài thơ
cảm xúc sau khi đọc một bài thơ bốn chữ - Tìm ý và lập dàn ý.
hoặc năm chữ? - Viết đoạn văn.
2) Dựa vào SGK, em hãy nêu vắn tắt các - Chỉnh sửa đoạn văn.
yêu cầu của từng bước. 1. Trước khi viết
3) Tìm ý và lập dàn ý theo Phiếu học tập a. Lựa chọn bài thơ
số 2. - Xác định bài thơ mình yêu thích, phù hợp lứa 
4) GV cho HS viết bài theo các yêu cầu tuổi: 
SGK, giới hạn số câu từ 7 đến 10 câu. - Thu thập tư liệu.
5) GV cho HS chỉnh sửa bài viết theo yêu b. Tìm ý và lập dàn ý
cầu và gợi ý SGK tr.53. *Tìm ý
- HS lần lượt thực hiện các yêu cầu và - Đọc nhiều lần bài thơ ghi lại cảm nhận chung 
các bước GV hướng dẫn. về bài thơ.
- HS trình bày sản phẩm. - Xác định chủ đề của bài thơ.
- HS khác nhận xét về bài viết của bạn. - Tìm và xác định những nét đặc sắc về nghệ 
- HS tự sửa bài viết để hoàn chỉnh theo thuật (thể thơ, vần, nhịp, hình ảnh, từ ngữ, phép 
yêu cầu. tu từ,) và nội dung của bài thơ.
- Tự kiểm tra lại bài viết của mình theo - Ghi lại cảm xúc chung của em về bài thơ.
gợi ý của GV (theo BẢNG KIỂM) *Lập dàn ý
- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, khen Sắp xếp các ý theo trình tự cảm xúc thành một 
ngợi những bài viết đảm bảo tốt các yêu dàn ý gồm 3 phần:
cầu. A. Mở đoạn: Giới thiệu nhan đề, tác giả và cảm 
GV: Huỳnh Thị Vân Trang 9 Trường THCS Lê Ngọc Giá
Tổ: Văn-GDCD Giáo án Ngữ văn 7 Kết nối tri thức với cuộc sống
4 Đảm bảo yêu cầu về chính tả và diễn đạt.
 THAM KHẢO BÀI VIẾT
 Gặp lá cơm nếp – bài thơ chứa chan tình cảm nhớ thương mẹ
 của người lính xa nhà
 Thanh Thảo viết về mẹ nhiều lần, mỗi lần đều có một khám phá riêng và lần nào 
cũng vời vợi nỗi nhớ thương da diết. “Gặp lá cơm nếp” được viết lên từ nỗi nhớ, từ tình 
yêu mà nhà thơ dành cho mẹ. Bài thơ đã để lại nhiều cảm xúc ám ảnh trong lòng độc giả. 
Cả bài thơ đã ghi lại cảm xúc của người lính xa nhà đi chiến đấu, tình cờ nghĩ đến hương 
vị của mùi xôi và nhớ về mẹ. Người lính thèm một bát xôi nếp mùa gặt và nhớ về mẹ 
cùng những hương vị yêu dấu của làng quê. Trong tâm hồn của anh, người mẹ là hình ảnh 
lớn lao nhất, đẹp đẽ nhất của quê hương. Với người lính, mẹ là suối nguồn của yêu 
thương, là ánh sáng diệu kì dõi theo con suốt cuộc đời “thơm suốt đường con”. Ở đây, tác 
giả dùng từ “gặp” mà không phải là từ “thấy”, giúp nhấn mạnh tình cảm cảm xúc của 
người lính. Anh đang vui mừng, trìu mến như được tiếp xúc, được trở về sống với bao 
nhiêu hồi ức thân thương của quê nhà. Những câu thơ “Mẹ ở đâu chiều nay/Nhặt lá về 
đun bếp” gợi hình ảnh thật ấn tượng về một người mẹ nghèo khó, lam lũ tảo tần hết lòng 
hi sinh, chăm lo cho con. Bởi thế mà người lính không kìm được nỗi niềm rưng rưng nức 
nở: “Ôi mùi vị quê hương/Con quên làm sao được/Mẹ già và đất nước/Chia đều nỗi nhớ 
thương”. Cụm từ “mùi vị quê hương” thật độc đáo, nó vừa mang nghĩa chỉ hương vị cụ 
thể, riêng có của quê nhà, vừa mang nghĩa trừu tượng, chỉ một sắc thái đặc trưng của quê 
hương, của một vùng miền. Thanh Thảo còn khéo léo trong cách kết hợp từ “chia đều” 
với từ “nỗi nhớ thương” khiến cho người đọc cảm nhận được nỗi nhớ thương hiện lên một 
cách cụ thể, rõ nét, không còn trừu tượng, vô hình. Cách kết hợp từ đó đã giúp nhà nhà 
thơ diễn tả chân thực chiều sâu tâm tư, tình cảm của người lính trên đường ra trận. Đó 
như là cảm xúc òa khóc trong lòng nhân vật khi nghĩ về người mẹ tảo tần và đất nước 
bình dị. Mẹ đã chịu một đời lam lũ, hi sinh để dành cho con những điều đẹp đẽ nhất. Tình 
cảm của mẹ sẽ mãi là ngọn lửa sưởi ấm trên bước đường chiến đấu của người lính. Với 
thể thơ năm chữ ngắn gọn, cách gieo vần, chia khổ linh hoạt, biến tấu, hình ảnh giản dị, 
gợi cảm, cả bài thơ gợi cảm xúc chứa chan, vời vợi nỗi nhớ thương của người lính về 
mẹ. “Gặp lá cơm nếp” được viết lên từ nỗi nhớ, từ tình yêu da diết của nhà thơ dành cho 
mẹ kính yêu. Bài thơ đã để lại nhiều dư vị cảm xúc trong lòng độc giả
3. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
GV: Huỳnh Thị Vân Trang 11 Trường THCS Lê Ngọc Giá
Tổ: Văn-GDCD Giáo án Ngữ văn 7 Kết nối tri thức với cuộc sống
 từ, tình cảm, cảm xúc, thông điệp của tác giả).
 - Trích một số từ ngữ, hình ảnh gợi cảm xúc trong bài thơ. 
Kết đoạn - Khái quát lại ấn tượng, cảm xúc về bài thơ. ....
GV: Huỳnh Thị Vân Trang 13