Kế hoạch bài dạy Ngữ văn Lớp 7 Sách Kết nối tri thức - Tuần 30 - Tiết 117 - Năm học 2023-2024 - Đoàn Thị Thanh Tâm

 THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT
 TIẾT 117: CƯỚC CHÚ VÀ TÀI LIỆU THAM KHẢO
I. MỤC TIÊU
 1. Mức độ/ yêu cầu cần đạt:
 - HS nhận biết được đặc điểm, chức năng của cước chú và vị trí đặt cước chú. 
 - HS nhận biết được ý nghĩa, tác dụng của tài liệu tham khảo và cách sử dụng tài 
liệu tham khảo trong VB. 
 2. Năng lực
 a. Năng lực chung
 - Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng 
 lực hợp tác...
 b. Năng lực riêng biệt
 - Năng lực thu thập thông tin liên quan đến bài thực hành.
 - Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận, hoàn thành các bài tập xác định 
 cước chú và tài liệu tham khảo. 
 - Năng lực tiếp thu tri thức tiếng việt để hoàn thành các bài tập, vận dụng thực 
 tiễn.
 3. Phẩm chất:
 - Thái độ học tập nghiêm túc.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
 1. Chuẩn bị của giáo viên:
 - Giáo án;
 - Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;
 - Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp;
 - Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà;
 2. Chuẩn bị của học sinh: SGK, SBT Ngữ văn 7, soạn bài theo hệ thống câu hỏi 
 hướng dẫn học bài, vở ghi. chứng xác thực, chúng ta cũng cần tìm đến nguồn tài liệu tham khảo uy tín, chất 
lượng. Trong bài học hôm nay, chúng ta sẽ cùng đi vào tìm hiểu kĩ hơn về Cước chú 
và tài liệu tham khảo.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Bài tập về cước chú
a. Mục tiêu: HS vận dụng được những tri thức đã biết để giải các bài tập về cước 
chú. 
b. Nội dung: GV tổ chức hoạt động theo từng bài tập cho HS hoàn thành.
c. Sản phẩm học tập: HS hoàn thành bài tập.
d. Tổ chức thực hiện:
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM
 Nhiệm vụ 1: Bài tập 1 I. Lý thuyết
 - GV yêu cầu HS làm việc theo cặp đôi: Kẻ bảng 1. Cước chú
 sau vào vở, ghi những từ ngữ, nội dung có cước a) Phân biệt các loại từ 
 chú trong văn bản Thủy tiên tháng Một vào các ngữ, nội dung cần có cước 
 cột phù hợp: chú
 Từ ngữ được Đối tượng Sự vật, hiện 
 giải thích được cung tượng được 
 nghĩa cấp thông tin miêu tả, giải 
 về xuất xứ thích
 - Thái cực - Ảnh của - Min-ne-xô-ta
 ... Quốc Trung ...
 ...
 Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
 - HS thảo luận theo cặp đôi, hoàn thành bảng. 
 Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Kí hiệu - Chân - Giải - Ngắn gọn
đánh dấu trang thích ...
đối tượng ... nghĩa của 
được chú từ ngữ
thích ...
...
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS thảo luận theo nhóm và hoàn thành bảng.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV yêu cầu HS trao đổi bảng đã hoàn thành với 
nhóm khác và mỗi nhóm cử một đại diện trình bày 
kết quả của bảng trước nhóm bạn. Các HS trong 
nhóm lắng nghe và quan sát. 
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- GV nhận xét, hướng dẫn các nhóm nếu cần và 
chiếu bảng đáp án cho các nhóm đối chiếu và 
chỉnh sửa
 Các thành phần của Vị trí đặt cước Nội dung cước Ngôn ngữ của 
 cước chú chú chú cước chú
 - Kí hiệu đánh dấu - Chân trang - Giải thích nghĩa - Ngắn gọn
 đối tượng được chú - Cuối VB của từ ngữ, thuật - Rõ ràng
 thích ngữ
 - Tên của đối tượng - Cung cấp thông 
 được chú thích tin về xuất sử của 
 - Phần giải thích của đối tượng
 tác giả hay của - Đánh số bên cạnh các từ chỉ tên người đã được nhắc đến ở bài 3.
 - Ghi cước chú ở chân trang lần lượt như sau:
 + Hunetr Lovins: nhà môi trường Mỹ, là chủ tịch và người sáng lâp của tổ chức 
 Những giải pháp chủ nghĩa tư bản tự nhiên (Natural Capitalism Solutions), là tác 
 giả hàng đầu về phát triển bền vững.
 + John Holdren: giáo sư người Mỹ nghiên cứu khoa hoạc Môi trường và Chính 
 sách tại Trường Chính phủ Kennedy thuộc Đại hộc Havard, từng là cố vấn cấp 
 cao của tổng thống Mỹ Barack Obama về các vấn khoa học và công nghệ. 
 Hoạt động 2: Bài tập về tài liệu tham khảo
 a. Mục tiêu: HS vận dụng được những tri thức đã biết để giải các bài tập về tài liệu 
 tham khảo 
 b. Nội dung: GV tổ chức hoạt động theo từng bài tập cho HS hoàn thành.
 c. Sản phẩm học tập: HS hoàn thành bài tập.
 d. Tổ chức thực hiện:
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Nhiệm vụ 1: Bài tập 5 2. Tài liệu tham khảo
- GV cho HS xem lại câu hỏi 5 ở phần Sau khi đọc a) Cách tác giả cung cấp 
(SHS trang 82) để hiểu rõ hơn về yêu cầu của bài tập: thông tin
Hãy chỉ ra những dấu hiệu chứng tỏ khi viết VB này, Việc cung cấp thông tin về tài 
tác giả đã sử dụng nhiều tài liệu tham khảo cần thiết. liệu tham khảo luôn được tác 
- GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập 5 vào VBT. giả lưu ý, xem đó như một 
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập điều mang tính bắt buộc.
- HS lắng nghe GV gợi ý và hoàn thành bài tập
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời một vài HS lên trình bày bài làm, HS khác 
quan sát và bổ sung. Cách ghi nguồn tài liệu tham khảo ở riêng một 
phàn khác, thường là cuối sách được sử dụng phổ 
biến hơn trên sách báo hiện nay. 
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- GV đánh giá nhiệm vụ, rút ra kết luận Ghi lên 
bảng c) Tác dụng của việc viện 
Nhiệm vụ 3: Bài tập 7 dẫn thông tin và sử dụng tài 
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập liệu tham khảo
- GV yêu cầu HS đọc yêu cầu bài tập 7 kẻ bảng sau - Tăng tính xác thực cho 
vào vở theo nhóm trên một khổ giấy lớn: thông tin.
 STT Thông tin được viện Tác dụng của việc - Tăng tính dễ hiểu cho thông 
 dẫn về tài liệu tham viện dẫn thông tin tin.
 khảo đã sủ dụng và sử dụng tài liệu 
 tham khảo
 ... ... ...
 ... ... ...
- GV nêu vấn đề để HS thảo luận: Đánh giá tác dụng 
của việc viện dẫn thông tin và sử dụng tài liệu tham 
khảo trong Thủy tiên tháng Một.
- GV nhắc HS khi ghi thông tin vào bảng, cần xem 
xét tác dụng của việc viện dẫn thông tin và sử dụng 
tài liệu tham khảo ở từng trường hợp cụ thể đã được 
liêt kê, tránh nói chung chung. 
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS lắng nghe và tiếp nhận nhiệm vụ, thảo luận theo 
nhóm hoàn thành bảng. “Thủy tiên tháng Một” theo lựa chọn của em (không thực hiện điều này với những 
từ ngữ, đối tượng đã được giải thích trong sách)
- GV phát cho mỗi nhóm hoàn thành một phiếu có mẫu sau:
 STT Từ ngữ, đối tượng cần ghi cước chú Nội dung cước chú
 ... ... ...
 ... ... ...
- GV giới thiệu cho HS một số VB thông tin khác và yêu cầu các em nhận xét về 
quy cách sử dụng tài liệu tham khảo được thể hiện trong VB đó. 
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS trao đổi theo nhóm, thảo luận và hoàn thành bảng. 
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời các nhóm lên trình bày kết quả thảo luận của mình, các nhóm khác lắng 
nghe và nhận xét. 
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- GV tổng hợp ý kiến, điều chỉnh, bổ sung và chốt kiến thức.
D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học về cước chú và tài liệu tham khảo để giải 
quyết bài tập theo yêu cầu GV. 
b. Nội dung: GV cho HS viết đoạn văn cảm nhận về bài học rút ra trong văn bản 
Thủy tiên tháng Một, trong đó có sử dụng cước chú và tài liệu tham khảo.
c. Sản phẩm học tập: HS hoàn thành đoạn văn. 
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV yêu cầu HS: Viết đoạn văn ngắn (5-7 câu) nêu cảm nhận về bài học rút ra sau 
khi văn bản Thủy tiên tháng Một, trong đó có sử dụng cước chú và tài liệu tham 
khảo.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập