Kế hoạch bài dạy Lịch sử Lớp 8 Sách Kết nối tri thức - Tuần 6 - Bài 6: Công cuộc khai phá vùng đất phía nam và thực thi chủ quyền đối với quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XVIII - Năm học 2023-2024 - Hồ Thị Thu Hạ

 Tuần 5,6: GV: HỒ THỊ THU HẠ
Tiết 10,11 BÀI 6. CÔNG CUỘC KHAI PHÁ VÙNG ĐẤT Ngày dạy: 
 : PHÍA NAM VÀ THỰC THI CHỦ QUYỀN ĐỐI 02&06/10/2023
 VỚI QUẦN ĐẢO TRƯỜNG SA, QUẦN ĐẢO 
 HOÀNG SA
 TỪ THẾ KỈ XVI ĐẾN THẾ KỈ XVIII
 Thời gian thực hiện: 2 tiết
 I. MỤC TÊU: Sau khi học xong bài, giúp học sinh
 1. Về kiến thức
 - Trình bày được khái quát công cuộc khai phá vùng đất phía Nam trong các thế kỉ XVI 
– XVIII.
 - Mô tả và nêu được ý nghĩa của quá trình thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng 
Sa và quần đảo Trường Sa của chúa Nguyễn.
 * HSKT: Biết được người đầu tiên khai phá vùng đất phía Nam; tên 2 quần đảo của 
Việt Nam thời chúa Nguyễn.
 2. Về năng lực
 a. Năng lực chung: Năng lực giao tiếp và hợp tác; tự chủ và tự học; giải quyết vấn đề 
và sáng tạo 
 b. Năng lực chuyên biệt
 - Khai thác và sử dụng được thông tin của một số tư liệu lịch sử trong bài học theo sự 
hướng dẫn của GV.
 - Quan sát sơ đồ một số nét chính về công cuộc khai phá vùng đất phía Nam trong các 
thế kỉ XVI-XVIII để trình bày theo yêu cầu.
 - Lập bảng tóm tắt và tìm kiếm tư liệu để thực hiện các hoạt động thực hành, vận dụng.
 * HSKT: Năng lực Giao tiếp và hợp tác: Tham gia hoạt động nhóm với các bạn cùng 
nhóm.
 3. Về phẩm chất
 - Trung thực, yêu nước, trân trọng các thành quả khai phá đất đai, mở rộng lãnh thổ của 
các thế hệ cha ông.
 - Có ý thức tuyên truyền và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ (cả biển đảo và đất liền).
 * HSKT: Chăm chỉ lắng nghe, theo dõi bài. 
 II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
 1. Đối với giáo viên
 - Máy tính.
 - Tranh ảnh/Video, tư liệu về công cuộc khai phá vùng đất phía Nam trong các thế kỉ 
XVI – XVIII và quá trình thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường 
Sa của chúa Nguyễn.
 - Phiếu học tập. + Dưới sự kiểm soát chặt chẽ của chính quyền chúa Nguyễn, quá trình thực thi chủ 
quyền tại hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa được thực hiện một cách liên tục suốt từ thế 
kỉ XVII và được tiếp nối dưới thời nhà Tây Sơn và nhà Nguyễn
 2. Hình thành kiến thức mới
 Hoạt động 1: 1. Công cuộc khai phá vùng đất phía Nam trong các thế kỷ XVI- 
XVIII 
 a. Mục tiêu: Trình bày được khái quát công cuộc khai phá vùng đất phía Nam trong 
các thế kỉ XVI – XVIII.
 * HSKT: Biết được người đầu tiên khai phá vùng đất phía Nam.
 b. Tổ chức hoạt động
 Hoạt động của GV-HS Sản phẩm
 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập 1. Công cuộc khai phá 
 HS thực hiện kĩ thuật Think-pair-share; thời gian 5 phút. vùng đất phía Nam 
 - Think (Thin)- Suy nghĩ- HS làm việc cá nhân, thời gian 2 trong các thế kỷ XVI- 
 phút XVIII
 - Pair (Thai)-Cặp: Sau đó, HS trao đổi cặp đôi (bạn bên cạnh), - Năm 1558, Nguyễn 
 thời gian 2 phút Hoàng vào trấn thủ 
 - Share (Sai)-chia sẻ: HS được mời chia sẻ, GV gọi ngẫu nhiên, Thuận Hoá.
 HS nêu ý kiến không trùng lặp với ý kiến của HS khác, thời - Quá trình di dân, khai 
 gian 1 phút phá vùng đất phía Nam 
 Câu hỏi: Trình bày khái quát công cuộc khai phá vùng đất phía được các chúa Nguyễn 
 Nam trong các thế kỉ XVI – XVIII. đẩy mạnh. 
 * HSKT: Người đầu tiên khai phá vùng đất phía Nam. - Kế nghiệp Nguyễn 
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập Hoàng, các chúa 
 + Các nhóm thực hiện nhiệm vụ. Nguyễn tiếp tục xây 
 + GV theo dõi, hỗ trợ bằng 1 số câu hỏi gợi mở. dựng bộ máy chính 
 Bước 3: HS trình bày và báo cáo kết quả quyền phong kiến ở 
 Bước 4: HS các khác nhận xét, đánh giá kết quả; GV nhận xét, Đàng Trong, củng cố 
 đánh giá. Chuẩn kiến thức. việc phòng thủ vùng đất 
 - GV mở rộng kiến thức, kể về câu chuyện cho HS: Chúa Thuận – Quảng và thực 
 Nguyễn Phúc Nguyên từ đầu thế kỉ XVII đã cho công chúa hiện chính sách khai 
 Ngọc Vạn sang Chân Lạp làm vợ vua Chey Chetta II và thiết hoang, khai phá các 
 lập 2 trạm thu thuế ở Sài Gòn – Bến Nghé, cho thấy ông đã có vùng đất mới. 
 sẵn một tầm nhìn chiến lược và một chủ trương vừa tổng thuế, - Đến năm 1757, chúa 
 vừa cụ thể trong việc khai phá đất đai và xác lập chủ quyền Nguyễn hoàn thiện hệ 
 trên toàn vùng Nam Bộ. Sau những cố gắng này, ở xứ Quảng, thống chính quyền trên 
 lần lượt Phú Yên, Thái Khang, Bình Thuận,...nhanh chóng vùng đất Nam Bộ tương 
 được sáp nhập vào đất Đàng Trong. đương như ngày nay.
 (Theo Nguyễn Ngọc Quang, Vùng đất Nam Bộ (tập IV, NXB 
 Chính trị Quốc gia – Sự thật)
 - GV hướng dẫn HS liên kết với những kiến thức đã học ở Bài 
 18 (SGK Lịch sử và Địa lí 7) để trình bày khái quát công cuộc a. Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ ảnống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được 
lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức.
 b. Tổ chức thực hiện
 A. Trắc nghiệm
 Câu 1: Nguyễn Hoàng trấn thủ ở đâu đã đặt nền tảng cho cơ nghiệp của chín vị chúa 
Nguyễn ở phương nam và cho cả vương triều Nguyễn sau này.
 A. Đất Thuận Hóa.B. Đất Ninh Bình.
 C. Đất Bình Thuận. D. Đất Thanh Hóa.
 Câu 2: Chính quyền đầu tiên xác lập chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và 
Trường Sa là?
 A. Chúa Nguyễn ở Đàng Trong.B. Chúa Trịnh ở Đàng Trong.
 C. Chúa Nguyễn ở Đàng Ngoài. D. Chúa Trịnh ở Đàng Ngoài.
 Câu 3: Đến cuối thế kỉ XVIII, chúa Nguyễn đã làm chủ một vùng đất rộng lớn ở khu 
vực nào?
 A. Từ phía nam dải Hoành Sơn đến mũi Cà Mau.
 B. Từ Đà Nẵng đến Cà Mau.
 C. Từ Cao Bằng đến phía bắc dải Hoành Sơn.
 D. Từ Hà Giang đến Cà Mau.
 Câu 4: Đội Hoàng Sa và Bắc Hải là hai tổ chức dân binh độc đáo vừa có chức năng 
kinh tế vừa có chức năng gì?
 A. Tuần tra biển, đảo. B. Cai trị biển đảo. C. Kiểm soát, quản lí biển, đảo.
 Câu 5: Theo ghi chú bản đồ trong bộ Thiên Nam tứ chí lộ đồ thư (biên soạn vào thế kỉ 
XVII), quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa thuộc phủ?
 A. Gia Định. B. Phú Yên. C. Tư Nghĩa. D. Quảng Nam.
 Câu 6: Quá trình thực thi chủ quyền tại hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa được 
thực hiện một cách liên tục trong khoảng thời gian nào?
 A. Từ thế kỉ XVII và được tiếp nối dưới thời nhà Tây Sơn (thế kỉ XVIII) và nhà 
Nguyễn.
 B. Từ thế kỉ XVII đến thế kỉ XIX.
 C. Từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XVII.
 * HSKT: Thực hiện câu 1,2.
 B. Tự luận
 Bài tập: Lập bảng tóm tắt về công cuộc khai phá vùng đất phía Nam (thế kỉ XVI - 
XVIII)
 Thời gian Sự kiện chính
 Năm 1558 Nguyễn Hoàng vào trấn thủ Thuận Hóa
 Năm 1611 Nguyễn Hoàng lập phủ Phú Yên
 Năm 1653 Dinh Thái Khang (Khánh Hòa ngày nay) được thành lập. -------------------------