Giáo án Ngữ văn Lớp 8 Sách Kết nối tri thức - Tuần 21 - Năm học 2023-2024 - Đinh Hoài My - Trường THCS Lê Ngọc Giá

 TUẦN 21 BẾP LỬA NS: 25/01/2024
TIẾT 80, 81 ND: 29/01/2024
 -Bằng Việt-
I. Mục tiêu
1. Về năng lực: 
a. Năng lực đặc thù
- HS cảm nhận được bức tranh chân dung người bà, người cháu và tình bà cháu 
đầy yêu thương, ấm áp. Qua đó, HS sẽ thấy được những bức “chân dung cuộc 
sống” được thể hiện khác nhau ở các thể loại tiểu thuyết, truyện, thơ.
- Nhận biết và phân tích được nét độc đáo của bài thơ thể hiện qua từ ngữ, hình 
ảnh, bố cục.
b. Năng lực chung
- Giao tiếp và hợp tác: Kỹ năng giao tiếp và hợp tác nhóm với các thành viên khác.
- Tự chủ và tự học, tự thu thập, tổng hợp và phân loại thông tin
 2. Về phẩm chất: 
- Trân trọng, tin yêu vẻ đẹp của con người, thiên nhiên, biết sống có trách nhiệm.
*HSKT cần nắm bức tranh chân dung người bà, người cháu và tình bà cháu đầy 
yêu thương, ấm áp
II. Thiết bị dạy học và học liệu
 1. Thiết bị dạy học
- Kế hoạch bài dạy
- SGK, SGV nhận điều đó qua bài thơ “Bếp lửa” – một trong những sáng tác nổi bật của tác 
giả Bằng Việt.
 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức
Phần I. Đọc- Tìm hiểu chung
a. Mục tiêu: Đọc văn bản và nắm được thông tin cơ bản về tác phẩm
b. Nội dung: GV đặt câu hỏi liên quan đến nội dung bài học.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện: 
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ I. Đọc- Tìm hiểu chung
Gv Yêu cầu HS đọc văn bản 1. Đọc, chú thích 
trước lớp a. Đọc
GV hướng dẫn HS giải nghĩa một Đọc to, rõ ràng, giọng tình cảm, chậm 
số từ khó rãi, tha thiết, xúc động.
GV đặt câu hỏi gợi dẫn: b. Chú thích
+ Nêu những hiểu biết của em về - Đinh ninh: nhắc đi nhắc lại cho người 
tác giả Bằng Việt? khác nắm chắc, nhớ chắc (nghĩa trong 
+ Nêu những nét cơ bản về tác văn bản)
phẩm: thể loại, hoàn cảnh sáng - Chiến khu: vùng căn cứ của lực lượng 
tác, xuất xứ, PTBĐ cách mạng hay lực lượng kháng chiến.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ 2. Tìm hiểu chung
HS tiếp nhận nhiệm vụ a. Tác giả: Bằng Việt
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo - Sinh năm 1941, quê ở Hà Nội - Mạch cảm xúc và bố cục của bài thơ
- Hình ảnh người bà và tình bà cháu
- Hình ảnh “bếp lửa”
- Bức chân dung cuộc sống hiện lên trong bài thơ
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi, 
hoàn thành phiếu học tập
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ II. Khám phá văn bản
GV yêu cầu HS trình bày sản 1. Mạch cảm xúc và bố cục của bài thơ
phẩm nhóm đã thực hiện từ a. Mạch cảm xúc
nhà - Bài thơ là lời của người cháu nơi xa nhớ 
 về những kỉ niệm tuổi thơ với người bà.
 - Cảm xúc được gợi lên từ hình ảnh bếp 
 lử ấm áp, thân thương:
 “Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
 Một bếp lửa ấp iu nồng đượm”
 Hồi tưởng Hiện tại
 Kỉ niệm Suy ngẫm
 b. Bố cục
 - Phần 1 (khổ 1): Hình ảnh bếp lửa khơi 
 nguồn cảm xúc và hồi ức của người cháu - “Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó 
 nhọc;
 Tình yêu thương, sự biết ơn, kính 
 yêu, nỗi niềm mong nhớ.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
- HS tiếp nhận nhiệm vụ 
Bước 3: Báo cáo, thảo luận:
- HS lắng nghe, chia nhóm thảo 
luận và cáo cáo sản phẩm nhóm
- GV gọi HS khác nhận xét, bổ 
sung câu trả lời của bạn 
Bước 4: Kết luận, nhận định.
GV kết luận và nhấn mạnh kiến 
thức.
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ 3. Hình ảnh “bếp lửa”
GV đặt câu hỏi: Trong bài thơ, - Được lặp lại trực tiếp 7 lần trong bài 
hình ảnh bếp lửa được lặp lại thơ. 
nhiều lần. Theo em, việc lặp lại - Xuất hiện gián tiếp qua hình ảnh khói, 
như vậy có tác dụng gì? hành động nhóm lửa và hình ảnh ngọn lửa 
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ (mùi khói, khói hun nhèm mắt cháu, cháu em? Vì sao? đi xa nhưng vẫn luôn nhớ về bà, yêu 
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ thương và biết ơn bà; 
HS tiếp nhận nhiệm vụ - Chân dung về kỉ niệm tuổi thơ với cuộc 
Bước 3: Báo cáo kết quả và sống thiếu thốn, gian khổ nhọc nhằn;
thảo luận - Chân dung về tình cảm bà cháu ấm 
- HS lắng nghe, trả lời câu hỏi nồng, sâu sắc.
- GV gọi HS khác nhận xét, bổ 
sung câu trả lời của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực 
hiện hoạt động
- GV nhận xét, đánh giá.
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ III. Tổng kết
- GV yêu cầu HS khái quát nội 1. Nghệ thuật
dung, nghệ thuật của bài - Kết hợp nhuần nhuyễn giữa biểu cảm 
- HS tiếp nhận nhiệm vụ. với tự sự, miêu tả và bình luận.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, - Hình ảnh sáng tạo bếp lửa
thực hiện nhiệm vụ Thể thơ 8 chữ kết hợp với 7 chữ và 9 chữ 
- HS thực hiện nhiệm vụ. phù hợp với việc diễn tả dòng cảm xúc và 
Bước 3: Báo cáo kết quả và suy ngẫm về bà.
thảo luận - Giọng điệu tâm tình, thiết tha, tự nhiên, 
- HS trả lời câu hỏi chân thành.
- GV gọi HS khác nhận xét, bổ 2. Nội dung
sung câu trả lời của bạn. Bài thơ là những hồi tưởng và suy ngẫm 
Bước 4: Đánh giá kết quả thực của người cháu đã trưởng thành, nhớ lại 
hiện hoạt động những kỉ niệm đầy xúc động về người bà 
- GV nhận xét, đánh giá, chốt và tình cảm bà cháu. Qua đó, bộc lộ D: Cuộc chiến tranh
3. Hình ảnh bếp lửa được lặp lại bao nhiêu lần trong bài thơ?
A: 7 lần
B: 8 lần
C: 9 lần
D: 10 lần
4. Nội dung chính của bài thơ là gì?
A: Miêu tả vẻ đẹp của hình ảnh bếp lửa mỗi buổi sớm mai
B: Nói về tình cảm sâu nặng, thiêng liêng của người cháu đối với người bà
C: Nói về tình cảm yêu thương của người bà dành cho con và cháu
D: Nói về tình cảm nhớ thương của người con dành cho cha mẹ đang chiến đấu ở 
xa
5. Nhân vật trữ tình trong bài thơ Bếp lửa là ai?
A: Người bà
B: Người bố
C: Người mẹ
D: Người cháu
6. Tuổi thơ người cháu bên bà được tái hiện như thế nào?
A: Một tuổi thơ nhiều gian khổ, thiếu thốn, nhọc nhằn nhưng ấm áp tình yêu 
thương của bà a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học để giải bài tập, củng cố kiến thức.
b. Nội dung: Sử dụng kiến thức đã học để hỏi và trả lời, trao đổi.
c. Sản phẩm học tập: Sản phẩm của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
1. GV cho HS xem video tiểu phẩm biến hình “Bếp lửa”
2. Sưu tầm những bài thơ, bài hát viết về hình ảnh người bà
 Ngoại yêu
 Những ngày con bé ngây thơ,
 Ngoại ru câu hát ầu ơ ngọt ngào,
 Dừa xanh gió mát rì rào,
 Tuổi thơ bên ngoại đời nào con quên.
 Lời ru con lớn khôn lên,
 Dắt con từng bước từ bên nôi này,
 Con xa quê ngoại bao ngày,
 Bôn ba khắp nẻo đó đây cuộc đời.
 Nhưng không quên được nụ cười,
 Cùng bao ký ức bên người ngoại yêu,
 Mái tranh nghèo khó liêu xiêu,
 Đời ngoại gian khổ bao nhiêu tháng ngày.
 Tóc giờ ngoại trắng như mây,
 Làn da mồi nám tháng ngày long đong,
 Thương con ngoại đã lưng còng,
 Bao nhiêu khắc khổ trên dòng đời qua. - HS biết được yêu cầu của bài văn phân tích một tác phẩm (truyện)
- HS viết được bài văn phân tích một tác phẩm (truyện): nêu được chủ đề, dẫn ra 
và phân tích được tác dụng của một vài nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật được 
dùng trong tác phẩm
b. Năng lực chung
- Giao tiếp và hợp tác: Kỹ năng giao tiếp và hợp tác nhóm với các thành viên khác.
- Tự chủ và tự học, tự thu thập, tổng hợp và phân loại thông tin
2. Về phẩm chất: 
- Nhân ái: Trân trọng, tin yêu vẻ đẹp của con người, thiên nhiên, biết sống có trách 
nhiệm.
- Chăm chỉ: chăm chỉ suy nghĩ, trả lời câu hỏi, hoàn thành các bài tập.
- Trách nhiệm: có trách nhiệm với nhiệm vụ được giao, cùng đội nhóm hoàn thành 
nhiệm vụ.
*HSKT cần biết được yêu cầu của bài văn phân tích một tác phẩm (truyện)
II. Thiết bị dạy học và học liệu
1. Thiết bị dạy học
- Kế hoạch bài dạy
- SGK, SGV
- Máy chiếu, máy tính
 2. Học liệu
- Tài liệu liên quan đến nội dung bài học (phiếu học tập)
III. Tiến trình dạy học - Cửa sổ
- Người bố- người con
 Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ
- GV dẫn dắt vào bài học mới: Vừa rồi chúng ta đã cùng nhau nhắc lại một số văn 
bản truyện đã học trong chương trình. Trong buổi học ngày hôm nay, chúng ta sẽ 
học cách phân tích một tác phẩm truyện. Phân tích một tác phẩm truyện là làm 
sáng tỏ chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật của tác phẩm được thể hiện 
qua những yếu tố cơ bản của thể loại truyện như cốt truyện, nhân vật, người kể 
chuyện, Phần Viết của bài học này sẽ hướng dẫn em viết bài văn phân tích một 
tác phẩm truyện theo định hướng đó
 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức
2.1. Giới thiệu kiểu bài
a. Mục tiêu: Nắm được yêu cầu đối với bài văn phân tích một tác phẩm (truyện)
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ I. Giới thiệu kiểu bài
học tập 1. Khái niệm
- GV đặt câu hỏi gợi dẫn: Phân tích một tác phẩm truyện là làm 
+ Phân tích một tác phẩm truyện là gì? sáng tỏ chủ đề và những nét đặc sắc về 
+ Việc viết bài văn phân tích một tác nghệ thuật của tác phẩm được thể hiện c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ II. Phân tích bài viết tham khảo
GV tổ chức kĩ thuật “THINK- PAIR- a. Tác phẩm truyện được giới thiệu 
SHARE” ngay ở phần mở bài: “Vừa nhắm mắt 
a. Phần nào, câu nào trong bài viết vừa mở cửa sổ của Nguyễn Ngọc 
tham khảo đã giới thiệu tác phẩm Thuần là một tác phẩm văn học xuất 
truyện? sắc từng đoạt nhiều giải thưởng trong 
b. Đoạn nào trong bài nêu ngắn gọn nước và quốc tế về sách dành cho 
nội dung chính của tác phẩm? thiếu nhi”. 
c. Đọc đoạn 3,4,5,6 của bài văn Ngoài ra cũng trong phần này, người 
c1. Chỉ ra câu nêu chủ đề của tác phẩm viết đã nêu ý kiến khái quát về tác 
và những bằng chứng được trích từ tác phẩm: “Tác phẩm đã cuốn hút ta vào 
phẩm để làm sáng tỏ chủ đề một thế giới tươi sáng, trong trẻo và 
c2. Chỉ ra các câu nêu nhận xét, phân yên tĩnh lạ lùng”
tích một số nét đặc sắc về hình thức b. Phần đầu của thân bài đã nêu ngắn 
nghệ thuật của tác phẩm và các bằng gọn nội dung chính của tác 
chứng được trích từ tác phẩm phẩm: “Trong đó, nhân vật “tôi”- một 
c3. Chỉ ra các câu khẳng định ý nghĩa, cậu bé mười tuổi  cùng những trải 
giá trị của tác phẩm truyện nghiệm tuyệt vời”
- HS tiếp nhận nhiệm vụ. c. Các câu nêu chủ đề:
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực - Đó chính là thái độ yêu quý, trân 
hiện nhiệm vụ trọng và biết ơn thiên nhiên. Dường 
- HS thực hiện nhiệm vụ như nhà văn muốn gửi đến người đọc thành công một số hình ảnh chứa đựng 
 nhiều lớp nghĩa.
 e. Có thể nói, Vừa nhắm mắt vừa mở 
 cửa sổ là một món quà đẹp mà người 
 viết đã trao tặng đến bạn đọc.
2.3. Thực hành viết theo các bước
a. Mục tiêu: Giúp HS
- Biết viết bài theo các bước. 
- Lựa chọn đề tài để viết, tìm ý, lập dàn ý.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và bài viết của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ III. Thực hành viết theo các bước
- GV đưa ra câu hỏi gợi mở: 1. Trước khi viết
+ Theo em, để viết tốt 1 bài văn phân a. Xác định tác phẩm truyện cần 
tích một tác phẩm truyện gồm có phân tích
những bước nào? Trình bày những - Có những trường hợp, người ra đề 
nội dung chính của các bước. đã ấn định tác phẩm truyện cụ thể 
- GV hướng dẫn học sinh các bước trong đề bài.
tiến hành viết một bài văn phân tích - Nếu được chọn tác phẩm để phân 
một tác phẩm truyện tích, em cần liệt kê các tác phẩm mà 
- HS tiếp nhận nhiệm vụ. mình đã học, đã đọc và chọn trong số phẩm 
-Nêu chủ đề của tác phẩm 
-Chỉ ra và phân tích tác dụng của một 
số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật 
của tác phẩm 
*Kết bài: Khẳng định ý nghĩa, giá trị 
của tác phẩm
2. Viết bài
Khi viết bài, em cần chú ý:
- Bài viết cần đủ ba phần, trong đó 
phần Thân bài tập trung làm sáng tỏ 
chủ đề và phân tích tác dụng của một 
vài nét đặc sắc về hình thức nghệ 
thuật của tác phẩm truyện.
- Bài viết cần có các luận điểm chính 
được sắp xếp theo trật tự lỗ-gíc; tránh 
rơi vào việc chỉ kể lại diễn biến câu 
chuyện trong tác phẩm.
- Cần lựa chọn, trích dẫn và phân tích 
các bằng chứng tiêu biểu từ tác phẩm 
để làm sáng tỏ ý kiến của người viết; 
tránh phân tích tác phẩm một cách 
chung chung.
3. Chỉnh sửa bài viết Bài viết tham khảo
 Nguyễn Thành Long là cây bút truyện ngắn xuất sắc, nổi tiếng với các tác 
phẩm: Giữa trong xanh (1972), Ly Sơn mùa tỏi (1980)... Truyện ngắn Lặng lẽ Sa 
Pa rút trong tập Giữa trong xanh. Truyện ca ngợi những con người sống giữa non 
xanh lặng lẽ nhưng vô cùng sôi nổi, hết lòng vì Tổ quốc và có trái tim nhân hậu.
 Một bức tranh thiên nhiên rất đẹp, đầy chất thơ. Lào Cai miền Tây Bắc của Tổ 
quốc không hề hoang vu mà trái lại, rất hữu tình, tráng lệ. Khi xe vừa "trèo lên núi" 
thì "mây hắt từng chiếc quạt trắng lên từ các thung lũng". Trạm rừng là nơi "con 
suối có thác trắng xóa". Giữa màu xanh của rừng, những cây thông "rung tít trong 
nắng", những cây tử kinh "màu hoa cà " hiện lên đầy thơ mộng. Có lúc, cảnh 
tượng núi rừng vô cùng tráng lệ, đó là khi "nắng đã mạ bạc cả con đèo, đốt cháy 
rừng cây hừng hực như một bó đuốc lớn". Sa Pa với những rặng đào, với đàn bò 
lang cổ đeo chuông... như dẫn hồn du khách vào miền đất lạ kì thú.
 Trên cái nền bức tranh thiên nhiên ấy, cuộc sống của con người nơi miền Tây 
Tổ quốc thân yêu càng thêm nồng nàn ý vị: "nắng chiều làm cho bó hoa càng thêm 
rực rỡ và làm cho cô gái cảm thấy mình rực rỡ theo". Có thể nói đó là những nét vẽ 
rất tinh tế và thơ mộng.
 Trên cái nền thơ mộng hữu tình ấy là sự xuất hiện của những con người đáng 
yêu, đáng mến. Thiên nhiên, cảnh vật dù đẹp đến mấy cũng chỉ là cái nền tô điểm, 
làm cho con người trở nên đẹp hơn.
 Đó là bác lái xe vui tính, cởi mở, nhiệt tình với hành khách. Đó là ông họa sĩ già 
say mê nghệ thuật, "xin anh em hoãn bữa tiệc đến cuối tuần sau" để ông đi thực tế 
chuyến cuối cùng lên Lào Cai trước lúc về hưu. Lúc nào ông cũng trăn trở "phải vẽ 
được một cái gì suốt đời mình thích". Đó còn là cô kĩ sư trẻ mới ra trường đã hăng 
hái xung phong lên Lào Cai công tác, bước qua cuộc đời học trò chật hẹp, bước