Đề thi THPT quốc gia môn Ngữ Văn 12 - Trường THPT số 2 Bắc Hà (Kèm hướng dẫn chấm)

 TRƯỜNG THPT SỐ 2 BẮC HÀ ĐỀ THI THPT QUỐC GIA
 TỔ NGỮ VĂN Môn Ngữ văn
 Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian giao đề 
Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm)
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
 Khổ có thể giúp một người trưởng thành
 Trứng gà bị vỡ do tác động từ bên ngoài là đồ ăn, bị vỡ do tác động từ bên 
trong thì chính là sinh mệnh. Cuộc sống cũng vậy, làm vỡ từ bên ngoài là áp lực, làm 
vỡ từ bên trong chính là trưởng thành.
 Nếu bạn chờ người khác làm vỡ bạn từ bên ngoài, thì nhất định bạn sẽ là món 
ăn của người khác; nếu bạn có thể đánh vỡ chính mình từ bên trong, như vậy bạn sẽ 
thấy rằng mình đã thực sự trưởng thành, cũng giống như là được tái sinh.Nhìn thấy 
một con bướm đang giãy giụa muốn thoát ra khỏi cái kén, có người hảo tâm giúp nó 
thoát ra. Nhưng không ngờ rằng, sau khi con bướm thoát ra ngoài, nó lại không thể 
duỗi đôi cánh ra được, và cuối cùng thiệt mạng.
Giãy giụa chính là điều con bướm cần làm để trưởng thành, lúc đó bạn giúp nó thoải 
mái, nhưng sau này nó sẽ không có đủ sức mạnh để đối mặt với những thử thách sẽ 
phải gặp trong cuộc đời 
( 05. hoc-cach- truong-thanh-chua-bao-
gio-la-muon.html-St)
Câu 1 (0,5 điểm) Hình ảnh trứng gà, con bướm và cái kén xuất hiện trong văn bản có 
tác dụng gì?
Câu 2 (0,5 điểm) Nếu anh/chị muốn hóa thân thành con bướm thì anh/chị phải làm gì 
để con bướm không bị thiệt mạng?
Câu 3 (1,0 điểm) Nêu suy nghĩ của anh/chị về quan điểm: Giãy giụa chính là điều con 
bướm cần làm để trưởng thành.
Câu 4 (1,0 điểm) Thông điệp cuộc sống được rút ra từ văn bản trên.
Phần II. Làm văn (7,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm)
Hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) để trả lời câu hỏi: Tuổi trẻ làm gì để đối mặt 
với những thử thách ? được gợi ở phần Đọc hiểu.
Câu 2. (5,0 điểm)
 Trong trích đoạn kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Lưu Quang Vũ hai lần ghi 
lại độc thoại nội tâm của nhân vật Hồn Trương Ba: lần thứ nhất, trước khi Hồn Trương 
Ba đối thoại với xác hàng thịt “Không! Không! Tôi không muốn sống như thế này mãi! 
Tôi chán cái chỗ ở không phải của tôi này lắm rồi, chán lắm rồi! Cái thân thể kềnh 
càng thô lỗ này, ta bắt đầu sợ mi, ta chỉ muốn rời xa mi tức khắc! Nếu cái hồn của ta 
có hình thù riêng nhỉ, để nó được tách ra khỏi cái xác này, dù chỉ một lát!”; lần thứ 
hai, sau khi Hồn Trương Ba đối thoại với những người thân “Mày đã thắng thế rồi 
đấy, cái thân xác không phải của ta ạ, mày đã tìm được đủ mọi cách để lấn át ta 
Nhưng lẽ nào ta lại chịu thua mày, khuất phục mày và tự đánh mất mình? “Chẳng còn cách nào khác”! Mày nói như thế hả? Nhưng có thật là không còn cách nào khác? 
Không cần đến cái đời sống do mày mang lại! Không cần!”
 Anh/Chị hãy phân tích những độc thoại nội tâm của Hồn Trương Ba qua hai lần 
miêu tả trên. Từ đó nhận xét về sự thay đổi của nhân vật Hồn Trương Ba.
TRƯỜNG THPT SỐ 2 BẮC HÀ HƯỚNG DẪN CHẤM THPT QUỐC GIA
 MÔN NGỮ VĂN
 Câu/ Nội dung Điểm
 Đọc hiểu 3.0
 Hình ảnh trứng gà, con bướm và cái kén xuất hiện trong văn bản có tác 
 1 dụng: giúp người đọc hiểu được quá trình trưởng thành của con người 0.5
 phải xuất phát từ sự khổ luyện của chính bản thân.
 Nếu anh/chị muốn hóa thân thành con bướm, thì anh/chị phải làm gì để 
 con bướm không bị thiệt mạng?
 2 Nếu muốn hóa thân thành con bướm, thì phải chịu đựng được nỗi khổ 0.5
 của quá trình giãy giụa ở trong kén, vậy thì mới có thể dang cánh bay 
 cao được.
 Giãy giụa chính là điều con bướm cần làm để trưởng thành. Ý kiến 
 hợp lí vì:
 -Giãy giụa là cách con bướm tự thân vận động để trưởng thành. Con 
 người thông qua rèn luyện một cách tích cực mới thu nhận thành quả 
 của bản thân. 1.0
 3
 -Không ai có thể giúp chúng ta cả đời. Mọi tác động bên ngoài chỉ là 
 hỗ trợ, bản thân tự vươn lên, tự đối diện và vượt qua thử thách mới có 
 thể tự lực thành công.
 -Trưởng thành cần có quá trình, chẳng thể vội vàng, chẳng thể chỉ ngồi 
 chờ đợi.
 Thông điệp cuộc sống:
 1.0
 -Đừng than vãn nếu bạn đang gặp thử thách khổ đau. Hãy biến gian 
 4 khổ thành thử thách để thêm trưởng thành.
 -Hãy chấp nhận đối diện với gian nan. Sau nỗi buồn là niềm vui, sau 
 vấp ngã là kinh nghiệm, sau khổ đau là trưởng thành.
 Làm văn 
 Hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) để trả lời câu hỏi: Tuổi trẻ làm 
 2.0
 1 gì để đối mặt với những thử thách ? được gợi ở phần Đọc hiểu.
 a. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn nghị luận 200 chữ 0.25 Có đủ các phần mở đoạn, phát triển đoạn, kết đoạn. Mở đoạn nêu được 
vấn đề, phát triển đoạn triển khai được vấn đề, kết đoạn kết luận được 
vấn đề. 
( Nếu HS viết từ 2 đoạn trở lên thì không cho điểm cấu trúc) 
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Tuổi trẻ làm gì để đối mặt với 0.25
những thử thách ? 
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các 
thao tác lập luận; các phương thức biểu đạt, nhất là nghị luận; kết hợp 
chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động. 
Cụ thể:
*Đặt vấn đề: Tuổi trẻ làm gì để đối mặt với những thử thách ? 0,25
*Giải quyết vấn đề:
– Giải thích: Thử thách là những tình huống, việc làm khó khăn, gian 
khổ, đòi hỏi con người có nghị lực, khả năng mới có thể vượt qua. 0,75
– Bàn luận:
+ Thái độ đầu tiên khi tuổi trẻ đối mặt với thử thách là phải có lòng 
dũng cảm. Chúng ta cần phải có can đảm để đối mặt với tất cả các loại 
khó khăn mà mình gặp phải, bởi không có hoàn cảnh khó khăn nào mà 
chúng ta không vượt qua được;
+ Khi đối mặt với thử thách, tuổi trẻ phải biết kiên trì đến giây phút 
cuối cùng: Kiên trì, chính là một loại niềm tin mãnh liệt, kiên cường 
không chịu thua, hay một loại tinh thần mạnh mẽ và vững chắc. Đó là 
sự kiên định mà không chút do dự, bền chí mà không thỏa hiệp, vững 
tâm mà không chịu khuất phục.
+ Tuổi trẻ phải biết suy nghĩ tích cực: Sử dụng thái độ tích cực để đối 
mặt với những khó khăn mà mình gặp phải. Suy nghĩ tích cực tạo nên 
cuộc sống tích cực, suy nghĩ tiêu cực ngược lại sẽ tạo thành chướng 
ngại cho cuộc đời. Mỗi sự việc đều có cả hai mặt đối lập, nên chọn 
cách để nhìn thấy mặt tốt của nó, hơn là cái nhìn tiêu cực, thì có thể có 
một cuộc sống tích cực.
– Phê phán một bộ phận giới trẻ hiện nay không dám đương đầu với 
thử thách, chỉ biết sống nhờ, sống gửi, lệ thuộc vào người khác 
c.3. Câu kết đoạn: đưa ra bài học nhận thức và hành động phù hợp:
+ Về nhận thức: hiểu được việc đối mặt với thử thách là cơ hội để làm 
nên thành công
+ Về hành động: tích cực học tập và tu dưỡng đạo đức, rèn luyện ý chí, 
nghị lực, có tinh thần vượt khó, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách 
nhiệm.
d. Sáng tạo
Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề 
nghị luận. 0,25
e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt 0,25 câu. ( Sai từ 2 lỗi trở lên sẽ không tính điểm này)
 Trong trích đoạn kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Lưu Quang Vũ 
 hai lần ghi lại độc thoại nội tâm của nhân vật Hồn Trương Ba: lần thứ 
 nhất, trước khi Hồn Trương Ba đối thoại với xác hàng thịt “Không! 
 Không! Tôi không muốn sống như thế này mãi! Tôi chán cái chỗ ở 
 không phải của tôi này lắm rồi, chán lắm rồi! Cái thân thể kềnh càng 
 thô lỗ này, ta bắt đầu sợ mi, ta chỉ muốn rời xa mi tức khắc! Nếu cái 
 hồn của ta có hình thù riêng nhỉ, để nó được tách ra khỏi cái xác này, 
 dù chỉ một lát!”; lần thứ hai, sau khi Hồn Trương Ba đối thoại với 
 những người thân “Mày đã thắng thế rồi đấy, cái thân xác không phải 5,0
 của ta ạ, mày đã tìm được đủ mọi cách để lấn át ta Nhưng lẽ nào ta 
 lại chịu thua mày, khuất phục mày và tự đánh mất mình? “Chẳng còn 
 cách nào khác”! Mày nói như thế hả? Nhưng có thật là không còn 
 cách nào khác? Không cần đến cái đời sống do mày mang lại! Không 
 cần!”
 Anh/Chị hãy phân tích những độc thoại nội tâm của Hồn 
 Trương Ba qua hai lần miêu tả trên. Từ đó nhận xét về sự thay đổi của 
 nhân vật Hồn Trương Ba.
 1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận
 Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân (0,25)
 bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề. 
2
 2. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: phân tích những độc thoại nội 
 tâm của Hồn Trương Ba qua hai lần miêu tả trên. Từ đó nhận xét về sự (0,25)
 thay đổi của nhân vật Hồn Trương Ba.
 3. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; thể hiện sự cảm 
 nhận sâu sắc và vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ 
 giữa lí lẽ và dẫn chứng. Cụ thể:
 3.1.Mở bài: * Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm, vấn đề cần 0,5
 nghị luận
 – Tác giả Lưu Quang Vũ: là một tài năng đa dạng nhưng kịch là phần 
 đóng góp đặc sắc nhất, là một hiện tượng đặc biệt của sân khấu kịch 
 trường những năm 80 của thế kỉ XX, là một trong những nhà soạn kịch 
 tài năng nhất của nền văn học nghệ thuật Việt Nam hiện đại.
 – Tác phẩm: là một trong những vở kịch đặc sắc nhất của Lưu Quang 
 Vũ. Từ một cốt truyện dân gian, ông đã xây dựng thành một vở kịch 
 nói hiện đại, chứa đựng nhiều vấn đề mới mẻ, có ý nghĩa tư tưởng và 
 triết lý nhân văn sâu sắc.
 – Vấn đề nghị luận: hai đoạn độc thoại nội tâm sâu sắc, giàu ý nghĩa 
 thuộc cảnh VII của vở kịch 
 3.2. Thân bài
 * Giới thiệu sơ lược nhân vật 0,25 – Trương Ba vốn là người làm vườn khéo léo, yêu cái đẹp, tâm hồn 
thanh cao trong sạch, sống chan hòa với mọi người, là người rất cao 
cờ 
– Vì sự tắc trách của Nam Tào, Bắc Đẩu, Trương Ba đột ngột phải 
chết. Tiên cờ Đế Thích vì tiếc tài cờ của người nông dân ấy đã dùng 
phép cho hồn của Trương Ba nhâp vào xác của một anh hàng thịt để 
tiếp tục sống. Tình cảnh “bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo” đã 
đẩy Trương Ba vào bi kịch 
* Phân tích hai độc thoại nội tâm của Hồn Trương Ba
– Độc thoại nội tâm thứ nhất:
+ Hoàn cảnh xuất hiện: sau khi Hồn Trương Ba nhập vào xác hàng 0,25
thịt, cuộc sống của Trương Ba có nhiều xáo trộn. Trưởng Hoạt sang 
nhà, phê phán Trương Ba dạo này đổi tính đổi nết; lí trưởng đến sách 
nhiễu vòi vĩnh; con trai Trương Ba càng ngày càng tỏ ra thực dụng, hư 
hỏng 
+ Nội dung:
/ Hồn Trương Ba “không muốn sống như thế này mãi”: không muốn 0,5
sống trong tình trạng vênh lệch, “bên trong một đằng, bên ngoài một 
nẻo”, hồn của mình mà thân xác của người khác.
/ Chán và sợ “cái thân thể kềnh càng thô lỗ”, chỉ muốn tách khỏi, rời 
xa thể xác. Linh hồn Trương Ba muốn có một đời sống độc lập để giữ 
sự thanh cao trong sạch, không bị thể xác phàm tục chi phối, lấn át.
+ Nghệ thuật: những câu cảm thán ngắn dồn dập liên tiếp, những câu 0,5
phủ định 
ð Khắc họa sự bức bối, đau khổ, ước nguyện khắc khoải của Hồn 
Trương Ba muốn thoát ra khỏi thân xác mà hồn ghê tởm.
ð Thể hiện khả năng tự ý thức sâu sắc của nhân vật Hồn Trương Ba, 
không chấp nhận cái tầm thường dung tục, luôn đấu tranh với thể xác 
phàm phu để giữ gìn nhân cách thanh cao đẹp đẽ.
ð Lời độc thoại mở màn, dự báo cuộc đối thoại căng thẳng quyết liệt sẽ 
diễn ra tiếp theo giữa Hồn và Xác.
– Độc thoại nội tâm thứ hai:
+ Hoàn cảnh xuất hiện: sau cuộc đối thoại với những người thân như 0,25
vợ, cháu gái, con dâu. Mỗi người có cách nói, giọng nói riêng nhưng 
đều khiến Hồn Trương Ba nhận rõ nghịch cảnh trớ trêu, càng làm cho 
ông đau khổ hơn. Ông hiểu những gì mình đã, đang và sẽ có thể gây ra 
cho gia đình, những người thân là rất tệ hại mặc dù ông không hề 
muốn. Sau cuộc đối thoại với người thân, kịch tính càng được đẩy lên 
cao trào, buộc Hồn Trương Ba phải đưa ra quyết định, sự lựa chọn cuối 
cùng của mình. Hồn Trương Ba chỉ còn lại trơ trọi một mình với nỗi 
đau khổ, tuyệt vọng lên đến đỉnh điểm, với những lời độc thoại đầy 
chua chát và quyết liệt 
+ Nội dung: 0,5 / Hồn Trương Ba thừa nhận sự thắng thế, chi phối, lấn át của xác hàng 
thịt.
/ Nhưng Hồn Trương Ba không chịu thua, không khuất phục và tự 
đánh mất mình.
/ Hồn Trương Ba thách thức xác hàng thịt và quyết liệt khước từ đời 
sống do thể xác phàm tục thô lỗ đem lại.
+ Nghệ thuật: sự đan xen các câu cảm thán và câu hỏi mang tính chất 0,5
tự vấn, giọng điệu vừa chua chát vừa quyết liệt: Nhưng lẽ nào ta lại 
chịu thua mày, khuất phục mày và tự đánh mất mình? “Chẳng còn 
cách nào khác”! Mày nói như thế hả? Nhưng có thật là không còn 
cách nào khác? Không cần đến cái đời sống do mày mang lại! Không 
cần!”
ð Lời độc thoại cho thấy cuộc đấu tranh quyết liệt, giằng xé, căng 
thẳng và trung thực của linh hồn cao khiết chống sự lấn át, chế ngự của 
thể xác dung tục, tầm thường.
ð Lời độc thoại có tính chất quyết định dẫn tới hành động thắp hương 
gọi Đế Thích để đi đến lựa chọn cuối cùng: chấm dứt cuộc sống vay 
mượn, chắp vá, “bên trong một đằng bên ngoài một nẻo”. Trương Ba 
lại tìm được niềm vui và ý nghĩa cuộc đời mình trong những tình cảm 
yêu thương, quý trọng của người thân 
* Nhận xét về sự thay đổi của nhân vật Hồn Trương Ba 0,75
– Hai đoạn độc thoại nội tâm không chỉ gợi lên hoàn cảnh trớ trêu bi 
kịch của Hồn Trương Ba mà còn cho thấy những suy nghĩ sâu sắc, thể 
hiện khả năng tự ý thức về giá trị bản thân, đề cao ý nghĩa sự sống 
ngay thẳng, trong sạch, thanh cao của nhân vật.
– Qua hai đoạn độc thoại nội tâm, ta nhận thấy sự thay đổi rõ rệt của 
nhân vật Hồn Trương Ba: Ở đoạn độc thaoị nội tâm thứ nhất, Hồn 
Trương Ba buồn rầu, chán nản, muốn trốn chạy, né tránh hiện thực, 
không muốn thừa nhận sự chi phối lấn át của thể xác hàng thịt phàm 
tục đối với linh hồn thanh cao của mình, chỉ mong được giải thoát 
trong sự khắc khoải, tuyệt vọng, bế tắc. Đến đoạn độc thoại nội tâm thứ 
hai, Hồn Trương Ba đã dám đối diện và thừa nhận sự chế ngự của thể 
xác đối với linh hồn nhưng lên tiếng thách thức, quyết không chịu thua, 
không chịu khuất phục và tự đánh mất mình, Hồn Trương Ba đã chủ 
động tìm ra cách giải thoát sáng suốt để bảo tồn phần người quý giá. 
Đây là sự thay đổi quan trọng và cần thiết trong suy nghĩ dẫn đến sự 
thay đổi trong hành động nhưng thực chất lại để khẳng định, đề cao 
một giá trị vĩnh viễn không thay đổi, đó là sự ngay thẳng, thanh cao, 
trong sạch, những phẩm chất đẹp đẽ rất đáng nâng niu, trân trọng của 
con người. Cuộc đấu tranh của Hồn Trương Ba với xác hàng thịt thực 
chất là cuộc đấu tranh giữa phần người với phần con, phần ý thức với 
phần bản năng để giữ gìn lương tri nhân phẩm. Đó cũng là một trong 
những thông điệp nhân văn sâu sắc mà tác giả muốn gửi tới người đọc. – Qua hai đoạn độc thoại nội tâm của nhân vật, ta thấy tài năng và tấm 
lòng của nhà soạn kịch:
+ Tài năng: xây dựng ngôn ngữ độc thoại phù hợp hoàn cảnh, tính 
cách, cho thấy sự chuyển biến hợp lý của nhân vật, sử dụng kiểu câu, 
giọng văn phù hợp 
+ Tấm lòng nhân đạo, trân trọng cái đẹp, cái thanh cao, không chấp 
nhận cái tầm thường, dung tục 
3.3. Kết bài
4. Sáng tạo
Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề 
nghị luận. (0,25)
5. Chính tả, dùng từ, đặt câu
Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu.( Sai từ 2 lỗi trở lên sẽ 
không tính điểm này) (0,25)