Đề thi THPT quốc gia môn Ngữ Văn 12 - Trường THPT số 2 Bắc Hà (Đề 4 - Kèm hướng dẫn chấm)

 TRƯỜNG THPT SỐ 2 BẮC HÀ ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA NĂM 2020
 TỔ NGỮ VĂN MÔN: NGỮ VĂN
 I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
 Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
 Điều gì phải, thì cố làm cho kì được, dù là một việc nhỏ. Điều gì trái, thì hết 
sức tránh, dù là một điều trái nhỏ.
 Trước hết phải yêu Tổ quốc, yêu nhân dân. Phải có tinh thần dân tộc vững chắc 
và tinh thần quốc tế đúng đắn. Phải yêu và trọng lao động. Phải giữ gìn kỉ luật. Phải 
bảo vệ của công. Phải quan tâm đến đời sống của nhân dân. Phải chú ý đến tình hình 
thế giới, vì ta là một bộ phận quan trọng của thế giới, mọi việc trong thế giới đều có 
quan hệ với nước ta, việc gì trong nước ta cũng quan hệ với thế giới 
 Thanh niên cần phải có tinh thần và gan dạ sáng tạo, cần phải có chí khí hăng 
hái và tinh thần tiến lên, vượt khó khăn, gian khổ để tiến mãi không ngừng. Cần phải 
trung thành, thật thà, chính trực.
 ( Hồ Chí Minh, Hồ Chí Minh toàn tập, in trong một số lời dạy và mẩu chuyện 
về tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh, NXB Chính trị Quốc gia)
 Câu 1( 0,5 điểm): Đối tượng hướng đến của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong đoạn 
trích trên là gì?
 Câu 2 ( 0,5 điểm): Người gửi gắm lời dạy nào thông qua đoạn trích trên?
 Câu 3 ( 1,0 điểm): Chỉ ra phong cách ngôn ngữ của đoạn văn trên và phép liên 
kết mà tác giả sử dụng.
 Câu 4 (1,0 điểm): Lời dạy nào của Chủ tịch Hồ Chí Minh có ý nghĩa nhất đối 
với anh /chị? (Viết 5-7 dòng)
 II. LÀM VĂN (7,0 điểm)
 Câu 1 (2,0 điểm)
 Hãy viết một đoạn văn ( khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh /chị về 
việc thế nào là lối sống có đạo đức?
 Câu 2 (5,0 điểm)
 Cảm nhận về vẻ đẹp khuất lấp của người "vợ nhặt" trong tác phẩm "Vợ nhặt" 
của nhà văn Kim Lân. 
 Hết .
 Thí sinh không sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm. TRƯỜNG THPT SỐ 2 BẮC HÀ HƯỚNG DẪN CHẤM
 KỲ THI TRUNG HỌC PHỔ THÔNG QUỐC GIA
 NĂM HỌC: 2020
 Môn thi: NGỮ VĂN
 Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian ra đề
 Câu Nội dung Điểm
 Phần đọc hiểu
1 Trong đoạn trích trên đối tượng Bác hướng đến là thanh niên. 0,5
 (Điều này được thể hiện ở câu cuối: Thanh niên cần phải có )
2 Lời dạy của Bác: 0,5
 Thanh niên phải tích cực rèn luyện phẩm chất đạo đức đúng đắn, 
 tránh những điều xấu, phải thực hiện những điều tốt.
 Hoặc HS có liệt kê các phẩm chất dưới hình thức một câu văn.
3 Phong cách ngôn ngữ chính luận. 0,5
 Phép liên kết được sử dụng là: Phép lặp: lặp cấu trúc, lặp từ ngữ ( 0,5
 Thí sinh chỉ cần chỉ ra phép lặp, không cần lấy ví dụ).Hoặc Phép 
 liên tưởng
4 HS chỉ ra và lí giải được lời dạy có ý nghĩa 1,0
 Nội dung đúng đắn: HS lựa chọn một trong các lời dạy của người 
 đối với thanh niên.
 Yêu Tổ quốc, yêu nhân dân. Phải có tinh thần dân tộc vững chắc và 
 tinh thần quốc tế đúng đắn. Phải yêu và trọng lao động. Phải giữ 
 gìn kỉ luật. Phải bảo vệ của công. Phải quan tâm đến đời sống của 
 nhân dân. Phải chú ý đến tình hình thế giới..
 Thanh niên cần phải có tinh thần và gan dạ sáng tạo, cần phải có 
 chí khí hăng hái và tinh thần tiến lên, vượt khó khăn, gian khổ để 
 tiến mãi không ngừng. Cần phải trung thành, thật thà, chính trực
 Hình thức: Viết một đoạn văn (5-7 dòng)
 Phần làm văn
1 Về hình thức: Viết đoạn văn 0,5
 Về nội dung: (1,5)
 Lối sống có đạo đức là lối sống theo những chuẩn mực mà xã hội 0,5
 thừa nhận, đó là lối sống lành mạnh tích cực
 Để có lối sống đạo đức, mỗi người cần ý thức về thái độ sống của 0,5
 bản thân, cách cư xử đối với những người xung quanh hoạc cách 
 tham gia vào công việc chung của tập thể.
 Liên hệ tới lối sống có đạo đức của lứa tuổi thanh niên 0,5
 2 Nội dung Điểm
Ý 1 Giới thiệu đúng, hay, hấp dẫn về vấn đề nghị luận 0,25
Ý 2 Giải thích: Vẻ đẹp khuất lấp là gì và tại sao phải đi tìm vẻ đẹp 0,75
 khuất lấp?
 - Vẻ đẹp khuất lấp là những vẻ đẹp không dễ nhận thấy, thường ẩn 
 mình trong bề ngoài thô kệch, xấu xí 
 - Nhìn hình thức bên ngoài mỗi con người chưa chắc đã phản ánh hết 
 con người bên trong. Có thể cái xấu xa, thấp hèn núp đằng sau vẻ cao 
 sang, lịch lãm bên ngoài; có thể cái đẹp, cái cao thượng nấp sau vẻ thô 
 kệch xấu xí, lấm láp bên ngoài. Vì thế, chúng ta cần phải chú ý đi tìm tòi vẻ đẹp ẩn chứa bên trong. Hơn nữa, Nguyễn Minh Châu luôn tâm niệm: 
 thiên chức của nhà văn là suốt đời đi tìm những hạt ngọc ẩn giấu trong 
 bể sâu tâm hồn con người để nâng đỡ, ca ngợi.
 - Hình ảnh người vợ nhặt chứa đựng những mâu thuẫn giữa về ngoài và 
 bên trong như thế. Nếu chỉ nhìn thị với con mắt hời hợt thì không thể 
 thấy hết được những vẻ đẹp ẩn chứa bên trong tâm hồn thị, vì thế phải 
 quan sát, tìm hiểu kĩ lưỡng để thấy được “hạt ngọc trong tâm hồn” người 
 vợ nhặt. 
Ý 3 Phân tích vẻ đẹp khuất lấp của nhân vật người vợ nhặt 3,0
 a. Hoàn cảnh sống và vẻ xấu xí, nhếch nhác bên ngoài 
 của nhân vật người vợ nhặt: 0,5
 * Hoàn cảnh sống: Người “vợ nhặt” là nạn nhân của nạn 
 đói với cuộc sống trôi nổi, bấp bênh:
 - Dưới ngòi bút của Kim Lân, người vợ nhặt là người phụ nữ 
 không tên không tuổi, không quê hương, không quá khứ. 
 - Thị ngồi lẫn trong đám con gái chờ nhặt hạt thóc rơi thóc 
 vãi trước cổng chợ tỉnh. 0,5
 * Vẻ xấu xí, nhếch nhác và sự đanh đá, cong cớn, thiếu tự 
 trọng của nhân vật người vợ nhặt:
 - Ngoại hình kém hấp dẫn: Gầy vêu vao: “áo quần tả tơi như 
 tổ đỉa”, “khuôn mặt lưỡi cày xám xịt” nổi bật với “hai con mắt 
 trũng hoáy”. Có thể nói, cái đói đã khiến thị càng nhếch nhác, tội 
 nghiệp lại càng nhếch nhác, tội nghiệp hơn nữa.
 - Cái đói không chỉ tàn hại dung nhan của thị mà còn tàn hại 
 cả tính cách, nhân phẩm. Vì đói mà thị trở nên: “chao chát”,“chỏng 
 lỏn”,“chua ngoa, đanh đá”. Thị “cong cớn”, “sưng sỉa” khi giao 
 tiếp, nói chuyện. Cái đói khiến thị quên cả việc phải giữ ý tứ, lòng 
 tự trọng của người con gái. Thị cứ thế mà đòi ăn. Được cho ăn, thị 
 sẵn sàng: “sà xuống cắm đầu ăn một chặp bốn bát bánh đúc liền 
 chẳng chuyện trò gì”. Thị đã đặt sự tồn tại của mình, đặt miếng ăn 
 lên trên nhân cách. 
 b. Vẻ đẹp khuất lấp của người “vợ nhặt” 
 * Người vợ nhặt là con người có một lòng ham sống mãnh 
 liệt. 0,25
 Đồng ý theo không về làm vợ Tràng. Hành động theo Tràng 
 của thị xuất phát từ nhu cầu bám lấy sự sống, từ lòng khao khát 
 được sống. 
 * Người “vợ nhặt” lại là một người phụ nữ rất ý tứ, biết điều: 0,5
 - Trên đường về nhà chồng tâm trạng của thị có sự thay đổi 
 rõ nét. Nếu như anh cu Tràng sung sướng, tự mãn, cái mặt vênh lên 
 tự đắc với mình thì người đàn bà lại cảm thấy xấu hổ. Trước cái 
 nhìn “săm soi”, trước những lời bông đùa, chòng ghẹo của người 
 dân ngụ cư, thị ngượng nghịu, thiếu tự tin: “chân nọ bước díu cả 
 vào chân kia cái nón rách tàng che nửa khuôn mặt”. 
 - Về đến nhà chồng, nhìn thấy“ngôi nhà vắng teo đứng rúm 0,25
 ró trên mảnh vườn mọc lổn nhổn những búi cỏ dại”, thị “nén một 
 tiếng thở dài”. Đây là tiếng thở dài ngao ngán, thất vọng nhưng 
 cũng là sự chấp nhận. Ai ngờ cái phao mà thị vừa bám vào lại là một chiếc phao rách. Trong tiếng thở dài đó vừa có sự lo lắng cho 
 tương lai ngày mai, vừa có cả những lo toan và trách nhiệm của thị 
 về gia cảnh nhà chồng. Đó phải chăng là thị đã ý thức được trách 
 của mình đối với việc cùng chồng chung tay gây dựng gia đình. 0,25
 Tấm lòng của thị thật đáng quý biết bao.
 - Vào trong nhà, thị e thẹn, dè dặt “ngồi mớm” vào mép 
 giường (“Ngồi mớm” – thế ngồi bấp bênh, không ổn định nhưng 
 cũng rất ý tứ). Thị ý tứ, cung kính, lễ phép chào bà cụ Tứ (chào đến 
 hai lần). Đây là hình ảnh đẹp của người con dâu rất mực thước 
 trong quan hệ với mẹ chồng. Khi Tràng thưa chuyện với mẹ, thị chỉ 
 biết “đứng vân vê tà áo đã rách bợt”. 
 * Vẻ đẹp khuất lấp còn thể hiện bên trong vẻ chao chát, 0,5
 chỏng lỏn, người vợ nhặt lại là một người phụ nữ hiền hậu, đúng 
 mực, biết lo toan, có ý thức xây dựng hạnh phúc gia đình.
 - Sau đêm tân hôn, người phụ nữ ấy có sự thay đổi hoàn toàn 
 về tâm trạng và tính cách. Thị dậy rất sớm cùng mẹ chồng dọn dẹp, 
 thu vén nhà cửa. Tràng cảm nhận đầy đủ sự thay đổi tuyệt vời ấy: 
 “Tràng nom thị hôm nay khác lắm, rõ ràng là người đàn bà hiền 0,25
 hậu, đúng mực không còn vẻ gì chao chát, chỏng lỏn như những lần 
 Tràng gặp ở ngoài tỉnh”. 
 - Trong bữa cơm đầu tiên tại gia đình chồng, dù bữa ăn chỉ 
 có “niêu cháo lõng bõng, mỗi người được lưng hai bát đã hết nhẵn”, 
 lại phải ăn cháo cám nhưng thị vẫn vui vẻ, bằng lòng. Thị đã đem 
 sinh khí, thông tin mới mẻ về thời cuộc cho mẹ con Tràng. Nghe 
 tiếng trống thúc thuế, thị nói với Tràng: "Trên mạn Thái Nguyên, 
 Bắc Giang người ta không chịu đóng thuế nữa đâu. Người ta còn 
 phá cả kho thóc của Nhật chia cho người đói nữa đấy". Sự hiểu biết 
 này của thị như đã giúp Tràng giác ngộ về con đường phía trước mà 
 anh sẽ lựa chọn “trong óc Tràng vẫn thấy đám người đói ầm ầm đi 
 trên đê Sộp, phía trước có lá cờ đỏ to lắm”. 
Ý 3 Nghệ thuật xây dựng nhân vật: 0,25
 Xây dựng nhân vật người vợ nhặt, nhà văn đã đặt nhân vật vào tình 
 huống truyện độc đáo; diễn biến tâm lí được miêu tả chân thực, tinh 
 tế; ngôn ngữ mộc mạc, giản dị, phù hợp với tính cách nhân vật. 
 Nghệ thuật trần thuật hấp dẫn, kịch tính 
Ý 4 Đánh giá: 0,5
 Viết về sự đổi thay trong tâm lý của nhân vật người vợ nhặt, 
 Kim Lân bày tỏ tình cảm trân trọng, ngợi ca những phẩm chất tốt 
 đẹp của người dân lao động nghèo. Cũng qua hình ảnh người vợ 
 nhặt và nhan đề độc đáo ấy, Kim Lân đã góp tiếng nói lên án, tố cáo 
 tội ác tày trời của bọn phong kiến, phát xít, thực dân đã đẩy dân tộc 
 ta vào hoàn cảnh khốn cùng. Giá trị của một con người trở nên rẻ 
 rúng, người ta có thể nhặt được vợ, thậm chí có vợ theo. Nhưng con 
 người Việt Nam dù trong hoàn cảnh nào họ cũng biết yêu thương, 
 cưu mang, đùm bọc lẫn nhau để hướng về tương lai hi vọng.
5 Kết bài lắng đọng, có chiều sâu 0,25