Đề thi THPT quốc gia môn Ngữ Văn 12 - Sở GD&ĐT Lào Cai - Trường THPT số 2 Bắc Hà (Đề 4 - Kèm hướng dẫn chấm)

 SỞ GD&ĐT LÀO CAI ĐỀ THI THPTQG NĂM 2020 
TRƯỜNG THPT SỐ 2 BẮC HÀ Đề thi môn: Ngữ văn
 Thời gian làm bài 120 phút, không kể thời gian phát đề.
 (Đề thi gồm 01 trang)
 I. ĐỌC HIỂU (3.0 điểm) 
 Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
 Nữ vận động viên 19 tuổi Rei Iida, thuộc đội Iwatani Sangyo tham dự cuộc thi chạy tiếp 
 sức mang tên “Công chúa Ekiden” ở quận Fukuoka. Cô thi đấu ở lượt tiếp sức thứ hai và bất ngờ 
 trượt ngã, bị chấn thương nặng ở đầu gối phải. Lúc đó, Rei Iida còn cách đích 200 m.
 Cô gái đầy nghị lực này quyết định bò về đích với đầu gối máu chảy ròng ròng để trao 
 chiếc khăn cho đồng đội. Chỉ có như vậy đội Iwatani Sangyo của cô mới có thể tiếp tục cuộc đua. 
 Sau khi video về Rei Iida được đăng tải trên mạng xã hội, cuộc tranh luận lớn đã xảy ra về việc 
 để cho nữ VĐV này tiếp tục thi đấu.
 Được biết, huấn luyện viên trưởng của đội Iwatani Sangyo đã thông báo cho ban tổ chức 
 cuộc thi rằng đội mình sẽ bỏ cuộc sau khi biết Iida bị chấn thương và không thể chạy được nữa. 
 Tuy nhiên, cô gái 19 tuổi này đã vượt qua khó khăn, không để cho nhà tổ chức ngăn cản việc cô 
 hoàn thành phần thi.
 Với đầu gối chảy máu không ngừng vì bò trên đường, Rei trở thành tấm gương lớn về nghị 
 lực cho tinh thần không bao giờ bỏ cuộc. Rất nhiều người xem bật khóc khi chứng kiến Rei về 
 đích với đầu gối máu chảy không ngừng.
 Với Rei Iida, cô gái 19 tuổi này chắc chắn trở thành nguồn cảm hứng lớn trong cuộc sống 
 cho hình ảnh con người vượt khó bằng ý chí “thép”. Mọi trở ngại đều không thể ngăn cản Rei về 
 đích, dù sau cuộc thi thì Rei được các bác sĩ chẩn đoán bị rạn xương và mất từ 3 đến 4 tháng để 
 phục hồi.
 (Bị chấn thương nặng, nữ vận động viên Nhật Bản vẫn bò trên đường đua tiếp sức,Tiến Đạt, 
 Zing.vn, ngày 23/10/2018)
 Thực hiện các yêu cầu:
 Câu 1 . Nữ vận động viên 19 tuổi Rei Iida đứng trước những thử thách nào? ( 0,5 điểm)
 Câu 2 . Tại sao rất nhiều người xem bật khóc khi chứng kiến Rei về đích với đầu gối máu 
 chảy không ngừng?( 0,5 điểm)
 Câu 3. Hành động “Cô gái đầy nghị lực này quyết định bò về đích với đầu gối máu chảy 
 ròng ròng để trao chiếc khăn cho đồng đội” gợi cho anh/chị suy nghĩ gì? ( 1,0 điểm)
 Câu 4 . Có ý kiến cho rằng: Vận động viên 19 tuổi Rei Iida là người đã chiến thắng trong 
 cuộc thi, anh/chị có đồng tình không? Vì sao? ( 1,0 điểm)
 Phần II. Làm văn (7,0 điểm)
 Câu 1. (2,0 điểm)
 Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình 
 bày suy nghĩ về hình ảnh con người vượt khó bằng ý chí “thép”.
 Câu 2. (5,0 điểm)
 Khi thể hiện nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân ở Hồng Ngài (truyện ngắn Vợ chồng A 
 Phủ, Tô Hoài), nhà văn để “Mị đến góc nhà, lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho 
 sáng”. Trong “đêm mùa đông trên núi cao”, “mỗi đêm, Mị đã dậy ra thổi lửa hơ tay, hơ lưng, 
 không biết bao nhiêu lần”.
 (Tô Hoài – Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2015, tr.8 và tr.13)
 Phân tích nhân vật Mị trong mỗi lần sống với ánh sáng như trên, từ đó làm nổi bật tấm 
 lòng của nhà văn dành cho người dân Tây Bắc.
 ..Hết ..
 Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm SỞ GD&ĐT LÀO CAI ĐỀ THI THPT QUỐC GIA NĂM 2020 
 TRƯỜNG THPT SỐ 2 BẮC HÀ Môn thi: NGỮ VĂN
 ĐÁP ÁN – THANG ĐIỂM
 (Gồm 04 trang)
Phần Câu Nội dung Điểm
I ĐỌC – HIỂU 3,0
 1. Nữ vận động viên 19 tuổi Rei Iida đứng trước những thử thách : 0,5
 – Bị chấn thương nặng ở đầu gối trên đường thi chạy tiếp sức;
 – Chặng đường về đích còn xa;
 – Nếu bỏ cuộc, đội Iwatani Sangyo của cô sẽ bị thua.
 2. Rất nhiều người xem bật khóc khi chứng kiến Rei về đích với đầu gối máu 0,5
 chảy không ngừng, bởi vì:
 – Họ xúc động trước cảnh cô vận động viên bị thương nặng trên đường 
 chạy thi;
 – Họ cảm phục trước nghị lực và sự quyết tâm của Rei Iida với tinh thần 
 không bao giờ bỏ cuộc.
 3. Hành động có ý nghĩa: Khó khăn, trở ngại là điều không thể tránh khỏỉ 
 trong cuộc đời của con người. Nhưng thành công chỉ đến với những ai có 1,0
 tinh thần quả cảm, có ý chí, nghị lực để vượt qua 
 4. Học sinh có thể trả lời: Đồng tình ý kiến, không đồng tình hoặc đồng tình 1,0
 một phần nhưng lí giải họp lí, thuyết phục.
 -Đồng tình: Vì vận động viên Rei Iida đã chiến thắng chính mình bằng sự 
 nỗ lực của bản thân, bằng ý chí và tinh thần “thép”.
 – Không đông tình hoặc đông tình một phần: Nêu học sinh có lập luận hợp 
 lý,thuyết phục, vẫn linh động cho điểm.
II LÀM VĂN 7,0
 1. Trình bày suy nghĩ về vai trò của ý chí thép của con người trong cuộc 2.0
 sống
 a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn: Thí sinh có thể trình bày đoạn 0,25
 văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng – phân – hợp, móc xích hoặc song 
 hành.
 b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:vai trò của ý chí thép đối với con 0,25
 người
 c. Triển khai vấn đề nghị luận: Thí sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù 1,0
 hợp để triển khai vấn đề theo nhiều cách nhưng cần phải làm rõ vấn đềnghị 
 luận . Có thể theo một vài gợi ý:
 -Giải thích: Lí giải được ý chí “thép ”: là cách nói ẩn dụ, chỉ khả năng tự 
 xác định mục đích cho hành động và hướng hoạt động của mình, khắc phục 
 mọi khó khăn nhằm đạt mục đích đó.
 – Bàn luận:
 + Con đường dẫn đến thành công và hạnh phúc không hề bằng phẳng và trái 
 lại, có đầy những chông gai thử thách.
 + Để có thể vượt qua khó khăn, chúng ta cần có ý chí. Ý chí sẽ giúp chúng 
 ta có nghị lực kiên cường, lòng quyết tâm sắt đá, lòng dũng cảm để đạp đổ 
 mọi gian khó.
 +Ý chí giúp chúng ta vượt qua khó khăn, chinh phục thử thách; ý chí là chìa khóa để mở ta con đường thành công. Nếu thiếu đi ý chí tức là chúng ta đã 
 chịu đầu hàng trước hoàn cảnh, để mặc cho số phận quyết định bản thân 
 mình.
 +Chứng minh: Giáo sư vật lý Stephen Hawking bị nhiều loại bệnh khác 
 nhau nhưng vẫn là nhà vật lý vĩ đại. Nhà soạn nhạc Beethoven bị điếc vẫn 
 có những bản nhạc nổi tiếng. Helen Keller bị mù điếc bẩm sinh vẫn hàng 
 ngày đi an ủi các bệnh nhân khác 
 + Phê phán: những người thiếu niềm tin, ý chí, bi quan trong cuộc sống 
 c.3. Câu kết đoạn: đưa ra bài học nhận thức và hành động phù hợp:
 + Về nhận thức: hiểu được giá trị ý chí “thép”của con người
 + Về hành động: học tập và rèn luyện ý chí, bản lĩnh, sẵn sàng đối diện với 
 mọi thử thách của cuộc sống.
 d. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng 0,25
 Việt.
 e. Sáng tạo: Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt 0,25
 mới mẻ
2. Nhân vật Mị trong mỗi lần sống với ánh sáng. Tấm lòng của nhà văn dành 5,0
 cho người dân Tây Bắc.
 a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận: Mở bài giới thiệu được vấn đề, 0,25
 Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề.
 b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Phân tích đoạn thơ để làm rõ ý kiến 0,25
 c. Triển khai vấn đề nghị luận: Vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp 0,25
 chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng.
2.1 Mở bài: 0,25
 – Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
 + Tô Hoài là nhà văn nổi tiếng trên văn đàn văn học hiện đại Việt Nam từ 
 trước năm 1945.
 +Thành công của Tô Hoài là những tác phẩm viết về hiện thực cuộc sống, 
 con người Tây Bắc, tiêu biểu là truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ”.
 – Nêu vấn đề nghị luận: nhân vật Mị qua 2 lần sống với ánh sáng, thể hiện 
 sự thay đổi rất lớn trong tâm trạng và hành động, gửi gắm tấm lòng nhân 
 đạo của tác giả dành cho người dân Tây Bắc.
2.2 Thân bài: 3,25
 a.Tổng quan kiến thức:
 -Truyện “VCAP” sáng tác năm 1952 in trong tập “Truyện Tây Bắc”(1953). 
 Tác phẩm viết về cuộc sống tăm tối và khát vọng sống mãnh liệt của người 
 dân miền núi dưới ách thống trị của thực dân phong kiến.
 -Số phận của Mị:
 + Có gia đình và sống trong hạnh phúc của tình yêu. Nhưng bố mẹ Mị cưới 
 nhau không đủ tiền cưới, phải đến vay nhà thống lí. Vì chưa trả nợ xong 
 nên Pá Tra đã tìm cách bắt Mị về để gạt nợ. Số phận của Mị là số phận của 
 cô “con dâu gạt nợ”.
 + Mị là cô gái xinh đẹp, chăm chỉ, được nhiều người yêu mến, “trai đến 
 đứng nhẵn cả chân vách đầu buồng Mị”. Cô cũng là đứa con hiếu thảo, giàu 
 lòng vị tha và đức hy sinh, thà chết cũng không sống nhục “có đến mấy 
 tháng đêm nào Mị cũng khóc”. Nhưng vì bố mẹ, Mị vẫn chấp nhận số kiếp 
 đau khổ ấy.
 +Bình luận: Chỉ vì thần quyền và cường quyền áp bức mà số phận con 
 người bị rẻ rúng, sống kiếp trâu ngựa, bị đày đọa cả thể xác và tinh thần. Từ một cô gái xinh đẹp yêu đời thổi sáo hay, Mị đã trở thành cái xác không 
hồn, cái bóng vô cảm trong nhà thống lí Pá Tra.
b. Sự thay đổi của nhân vật Mị qua 2 lần thắp ánh sáng:
b.1.Lần thắp sáng thứ nhất:
– Hoàn cảnh tác động đến hành động của nhân vật Mị: đêm tình mùa 
xuân đã về ở Hồng Ngài:
+ Cảnh mùa xuân được tác giả miêu tả từ xa đến gần, có đầy đủ màu sắc, 
âm thanh; đẹp nhất màu của những chiếc váy hoa sặc sỡ, hay nhất là âm 
thanh tiếng sáo gọi bạn tình. Tất cả gợi vẻ đẹp thiên nhiên và cuộc sống con 
người, đậm màu sắc văn hoá Tây Bắc;
+ Nghe tiếng sáo, Mị nhẩm thầm bài hát, lòng thấy bồi hồi. Mị lén uống 
rượu, uống ực từng bát. Mị say. Men rượu thành men nhớ. Mị ý thức về quá 
khứ của mình: xinh đẹp, trẻ trung, tài năng. Mị nhận ra thân phận hiện tại: 
hôn nhân không tình yêu với A Sử. Mị muốn chết ngay bằng nắm lá 
ngón. Càng nghĩ, nước mắt càng ứa ra.
– Phân tích hành động thắp đèn của Mị:
+Sức sống trỗi dậy như những đợt sóng ào ạt, lớp sau mạnh mẽ hơn lớp 
trước, dẫn Mị đến những hành động dứt khoát “Mị đến góc nhà, lấy ống 
mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng”. Thắp đèn hay thắp lên 
ánh sáng cho cuộc đời tắm tối khổ đau của Mị?
+Để rồi hành động này nối tiếp hành động khác “Mị muốn đi chơi, Mị cũng 
sắp đi chơi. Mị quấn lại tóc, Mị với tay lấy cái váy hoa vắt ở trong vách”. 
Mị hành động theo tiếng gọi của lòng mình, như một con người tự do, như 
bao người khác sửa soạn đi chơi tết.
+ Giữa lúc lòng ham sống đang trỗi dậy thì A Sử xuất hiện như bóng đen 
nuốt trọn cuộc đời Mị, cướp đi ngọn lửa mới được nhen lên.
+Tuy bị đau đớn về thể xác và thực tại phũ phàng ngăn cản bước chân 
nhưng trong lòng Mị khao khát tự do.
– Bình luận: Qua lần thắp lên ánh sáng thứ nhất, tác giả cho ta thấy được 
sức sống tiềm tàng của Mị. Dù trong thân phận là con dâu gạt nợ, bị vùi 
dập từ thể xác đến tinh thần, niềm khát khao hạnh phúc, tự do vẫn cháy âm ỉ 
trong tâm hồn Mị và chỉ cần một cơn gió lớn nó sẽ bùng lên thành ngọn lửa.
b.2.Mị sống với ánh sáng lần thứ hai:
– Sau đêm tình mùa xuân, Mị lại trở về với thực tại phũ phàng trong nhà 
thống lí. Cái dài và buồn của mùa đông càng khiến Mị héo hắt “ nếu không 
có bếp lửa kia thì Mị cũng đến chết héo”. Mị chỉ còn biết bầu bạn với ngọn 
lửa. Chính ngọn lửa ấy đã giúp Mị vượt qua cô đơn, lạnh lẽo của mùa đông 
và dẫn đường cho Mị nhận ra người đồng cảnh ngộ.
-Tiếp đến là cuộc gặp gỡ ngang trái của Mị và A Phủ: hai con người – một 
số phận.
+ Ban đầu, Mị tỏ ra dửng dưng vô cảm khi chứng kiến cảnh A Phủ bị trói 
đứng. Ta không thể trách Mị. Tâm hồn cô gái ấy đã chịu quá nhiều vết cứa 
của chế độ phong kiến, của bọn chúa đất quan lại, của cường quyền và thần 
quyền. Cô chịu quá nhiều cay đắng nên không thể cảm động trước cảnh 
tượng A Phủ, vô cảm với sinh mệnh của A Phủ và với chính mình.
+ Từ sự vô cảm, nhờ có ngọn lửa mà Mị nhận ra “một dòng nước mắt lấp 
lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại”của A Phủ. Mị động lòng thương 
xót cho số kiếp của A Phủ. Mị nhận ra sự độc ác, vô nhân đạo của chế độ 
lúc bấy giờ, rồi quan tâm lo lắng cho A Phủ. Mị đã có một hành động quyết liệt và táo bạo khi đã vượt qua nỗi sợ hãi, chính là cởi trói cho A Phủ và giải 
 thoát chính bản thân mình.
 – Bình luận: Ánh sáng được nhóm lên cũng là lúc con người bừng tỉnh. Nếu 
 như lần thắp sáng thứ nhất, ánh lửa mới được nhen lên yếu ớt thì lần này 
 ánh sáng ấy chính là cơn gió làm bùng lên khát vọng và ý thức sống mãnh 
 liệt hơn bào giờ hết. Đó là ngọn lửa của tinh thần đấu tranh phản kháng 
 mạnh mẽ của những con người đau khổ,
 b.3.Nghệ thuật xây dựng nhân vật
 – Điểm nhìn trần thuật: xa đến gần, cao xuống thấp, ngoài vào trong.
 – Lời văn trần thuật: lời kể tự nhiên, giàu sắc thái trữ tình nhờ kết hợp kể và 
 tả. Ngôn ngữ kể giàu chất thơ;
 – Giọng điệu trần thuật: tha thiết, bồi hồi. Có khi dòng văn suy nghĩ của 
 nhân vật và của nhà văn hoà làm một, tạo xúc động cho người đọc;
 – Thể hiện vốn hiểu biết sâu sắc văn hoá dân tộc Tây Bắc của nhà văn;
 – Đi sâu vào khai thác diễn biến quá trình phát triển tâm lí nhân vật một 
 cách hợp lí, tự nhiên, không gượng ép.
 c. Nhận xét tấm lòng của nhà văn đối với nhân dân Tây Bắc:
 – Đồng cảm với nỗi khổ đau mà con người phải gánh chịu (đồng cảm với 
 thân phận làm dâu gạt nợ của Mị).
 – Phát hiện ra sức sống tiềm tàng trong con người (sức sống tiềm tàng trong 
 nhân vật Mị được thể hiện trong đêm tình mùa xuân và sự phản kháng 
 mãnh liệt của Mị trong hành động cởi trói cho A Phủ).
 -Tấm lòng nhà văn dành cho đồng bào miền núi thật sâu nặng, nghĩa tình, 
 xét đến cùng đó chính là tấm lòng nhân đạo của người nghệ sĩ dành cho đất 
 và người Tây Bắc.
2.3 Kết bài: 0,25
 – Qua hai lần nhân vật Mị sống với ánh sáng, nhà văn đã phát hiện và ca 
 ngợi vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ miền núi nói riêng, nhân dân Tây 
 Bắc nói chung. Đây cũng là những chi tiết nghệ thuật giàu ý nghĩa làm nên 
 thành công của truyện;
 – Bài học cuộc sống dành cho tuổi trẻ từ nhân vật Mị: sống có khát vọng, 
 luôn đấu tranh để được tự do và hạnh phúc.
 d. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng 0,25
 Việt.
 e. Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề 0,25
 nghị luận.
 TỔNG ĐIỂM: 10,0