Đề thi chọn HSG cấp Huyện môn Ngữ Văn 6 - Phòng GD&ĐT Huyện Sa Pa - Năm học 2012-2013 (Đề 1 - Có đáp án)

 PHÒNG GD&ĐT SA PA KỲ THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN
 Môn thi: Ngữ văn lớp 6
 Năm học: 2012- 2013
 Thời gian: 150 phút ( Không kể thời gian giao đề )
 ĐỀ CHÍNH THỨC (Đề thi gồm có: 01 trang, 03 câu)
 Câu 1 ( 3 điểm ) 
 Chỉ ra phép so sánh trong khổ thơ dưới đây. Cho biết chúng thuộc kiểu so 
sánh nào. Nêu tác dụng gợi hình, gợi cảm của phép so sánh đó?
 " Quê hương tôi có con sông xanh biếc
 Nước gương trong soi tóc những hàng tre
 Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
 Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng "
 (Nhớ con sông quê hương - Tế Hanh)
 Câu 2 ( 3 điểm)
 Tìm những ẩn dụ chuyển đổi cảm giác trong các câu thơ dưới đây và nêu tác 
dụng của những ẩn dụ ấy trong việc miêu tả sự vật, hiện tượng?
 a. Cha lại dắt con đi trên cát mịn
 Ánh nắng chảy đầy vai
 ( Hoàng Trung Thông)
 b. Ngoài thềm rơi chiếc lá đa
 Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng.
 ( Trần Đăng Khoa)
 Câu 3: ( 14 điểm)
 Dựa vào bài thơ “ Đêm nay Bác không ngủ” của nhà thơ Minh Huệ ( Sách 
Ngữ văn 6 - Tập hai), em hãy viết bài văn bằng lời của người chiến sĩ kể về kỉ niệm 
một đêm được ở bên Bác Hồ khi đi chiến dịch.
 Ghi chú: Cán bộ coi thi không được giải thích gì thêm. PHÒNG GD&ĐT SA PA HƯỚNG DẪN CHẤM 
 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN
 Môn: Ngữ văn 6
 ( Đáp án gồm có 02 trang)
 Câu 1 (3 điểm)
 - Biện pháp so sánh: Tâm hồn tôi là buổi trưa hè, dùng từ so sánh " là"( 1 
điểm)
 - Kiểu so sánh: Ngang bằng ( 1 điểm)
 - Tác dụng: Diễn tả tình cảm ấm nồng của tác giả đối với quê hương ( 1 
điểm)
 Câu 2 ( 3 điểm)
 a. Ẩn dụ: Chảy ( 0,5 điểm)
 - Tác dụng: Dùng thị giác để miêu tả cảm giác với những liên tưởng mới lạ 
về ánh nắng. ( 1 điểm)
 b. Ẩn dụ: mỏng ( 0,5 điểm)
 - Tác dụng: Dùng thị giác để miêu tả thính giác thể hiện sự mới lạ, độc đáo, 
thú vị ( 1 điểm)
 Câu 3 ( 14 điểm)
 * Yêu cầu: 
 - Học sinh dựa vào bài thơ Đêm nay Bác không ngủ của nhà thơ Minh Huệ 
(Sách Ngữ văn 6 - Tập hai), để viết bài văn bằng lời của người chiến sĩ kể về kỉ 
niệm một đêm được ở bên Bác Hồ khi đi chiến dịch.
 - Yêu cầu hs phải thuộc và nhớ được nội dung bài thơ, dùng ngôi thứ nhất 
(nhân vật tôi – anh đội viên để kể lại câu chuyện). Biết vận dụng văn kể chuyện để 
kể lại một câu chuyện từ văn bản thơ, có kết hợp yếu tố miêu tả, kể chuyện với bộc 
lộ cảm xúc, tâm trạng 
 - Khi kể chuyện, cần phải tạo dựng được câu chuyện có hoàn cảnh, có nhân 
vật, sự việc và diễn biến câu chuyện ... Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách 
khác nhau, nhưng chuyện kể phải theo diễn biến sự việc như trình tự bài thơ và 
nêu được các ý cơ bản như sau:
 * Mở bài: (2 điểm) Giới thiệu câu chuyện: 
 - Giới thiệu hoàn cảnh, thời gian, không gian nơi xảy ra câu chuyện. Giới 
thiệu nhân vật trong câu chuyện: tôi (tự giới thiệu) được ở cùng Bác Hồ trong mái 
lều tranh xơ xác vào một đêm mưa lạnh trên đường đi chiến dịch 
 * Thân bài: (10 điểm)
 - Kể lại diễn biến câu chuyện, trong đó có kết hợp giữa kể chuyện với miêu 
tả và bộc lộ cảm xúc, câu chuyện được kể lại qua lời kể của anh đội viên (nhân vật 
tôi: vừa là người chứng kiến, vừa là người tham gia vào câu chuyện).
 + Lần đầu thức giấc, tôi ngạc nhiên vì trời đã khuya lắm rồi mà Bác vẫn 
ngồi “trầm ngâm” bên bếp lửa. Từ ngạc nhiên đến xúc động khi tôi hiểu rằng Bác 
vẫn ngồi đốt lửa sưởi ấm cho các chiến sĩ. Niềm xúc động càng lớn khi được tôi 
chứng kiến cảnh Bác đi “dém chăn” cho từng chiến sĩ với bước chân nhẹ nhàng 
 + Tâm trạng mơ màng: Bác vừa lớn lao, vĩ đại, vừa gần gũi, thân thương 
như một người Cha đối với chúng tôi-những người chiến sĩ... Trong sự xúc động 
cao độ, thầm thì, tôi hỏi nhỏ: “Bác ơi ! Bác chưa ngủ ? Bác có lạnh lắm không ?” 
Bác ân cần trả lời: “ Chú cứ việc ngủ ngon Ngày mai đi đánh giặc” (anh đội viên 
tự bộc lộ tâm trạng ) + Lần thứ ba thức dậy, trời sắp sáng, tôi “hốt hoảng giật mình” vì vẫn thấy 
Bác vẫn “ngôi đinh ninh – chòm râu im phăng phắc”.
 - Kể lại diễn biến câu chuyện qua lời đối thoại giữa anh với Bác Hồ, 
đồng thời tự bộc lộ diễn biến tâm trạng qua đó nêu bật được hình tượng Bác 
Hồ: giản dị, gần gũi nhưng cũng thật vĩ đại, lớn lao 
 - Được tiếp cận, được thấu hiểu tình thương yêu của Bác với bộ đội và nhân 
dân ta, tôi như lớn thêm lên về tâm hồn, như được hưởng một niềm hạnh phúc lớn 
lao, bởi thế nên: “Lòng vui sướng mênh mông”, tôi “thức luôn cùng Bác”
 * Kết bài: (2,0 điểm)
 - Cảm nhận của người chiến sĩ: đêm không ngủ được kể lại trên đây chỉ là 
một trong vô vàn đêm không ngủ của Bác. Việc Bác không ngủ vì lo việc nước và 
thương bộ đội, dân công là một “lẽ thường tình” vì “Bác là Hồ Chí Minh” 
 - Qua câu chuyện về một đêm không ngủ của Bác Hồ trên đường đi chiến 
dịch, thể hiện rõ tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác với bộ đội và nhân 
dân, đồng thời thể hiện tình cảm kính yêu, cảm phục của người chiến sĩ, của nhân 
dân ta đối với Bác Hồ .